کاروانیان برای عبور از بیابان و رسیدن به منزلگاهها با دو مشکل اساسی روبرو بودهاند که یکی از آنها تامین آب و دیگری علوفه و علیق چهارپایان همراه خود بوده است. با توجه به اینکه برخلاف تصور همگان، آب در بیابان پیدا میشود! آبی که با وجود شور بودن میتواند برای رفع عطش و شرب چهار پایان مورد استفاده قرار بگیرد، پس مشکل اصلی عبور از بیابانها تامین علیق شترها بوده است که هر کاروان میبایست به مقدار مورد نیاز و بسته به نوع مسیر با خود حمل میکرده.
آب شرب مورد نیاز افراد کاروان نیز در روشهای مختلف و بسته به نوع مسیر حمل میشده است و از دیرباز عابران بیابان روشهای خاص خود را برای نگهداری و استفاده از آن داشتهاند. میدانیم که در زمانی دور مردم خوب بلوچ به عنوان راهنمایان و عبور کنندگان اصلی بیابان لوت در این بیابان وسیع تردد میکردند و برای همین، به روشهای مختلف آب شرب خود را برای گواراتر شدن تا به امروز حمل میکردهاند. مرسومترین روش برای حمل آب آشامیدنی توسط بلوچها که هنوز هم مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده از بطریهای آب معدنی خالی است که با ابتکار جالبی به صورت قمقمه برایشان تغییر کاربری داده است. در این روش که به آن سولوک ( SOLLOK ) به معنی گالن کوچک در زبان بلوچی اطلاق میشود از همین بطریها و یا گالنهای ۴ لیتری و حتی ظروف آلومینیومی که در دسترس باشد استفاده میکنند و در ابتدا به دور آنها یک لایه پارچه نخی بسته و بعد با پارچه گونی کنفی که متخلل است آنها را پوشش داده و پس از محکم کردن با تکه بند یا تسمهای در بالا آن را مهار کرده تا به مانند بند قمقمه کارایی داشته و در کنار وسیله نقلیه خود از موتور تا ماشین در جایی که حتی المکان سایه داشته باشد قرار میدهند. (در گذشته نیز به پالان و جهاز شتر آویزان میکردهاند) در عکسی که در لینک + قرار داده شده یکی از این سولوکها که در بیابان رها شده را با جزییات کامل میتوانید ببینید.
برای استفاده پس از پر کردن بطریها پوشش روی آنها که از گونی کنفی است را خیس کرده و در سایه و محلی که در حرکت وسیله نقلیه به آن باد بخورد قرار میدهند. بدیهی است آب درون بطری با این ترفند خنکتر از دمای محیط شده و برای نوشیدن گوارا خواهد بود.
کاربرد میلها در قطب شمال
آیا میدانستید میلها به جز در راهها و بیابانها که کاربردی مشخص در جهت راهنمایی کاروانیان و راهیان راه داشته است در قطب شمال نیز توسط کاوشگران کارایی داشته است؟ در خصوص میلها در بیابانها در این لینک به تفصیل گفتهایم + اما بد نیست بدانیم، کاربرد میلها در قطب شمال، بسیار متفاوت از آنچه در بیابانها مورد استفاده بوده به کار میآمده است. کاوشگران در مسیرهای بسیار دشوار و صعبالعبور قطبی گاها دچار درماندگی و گمگشتگی شده و اغلب به دلیل نداشتن آذوقه به درکی از مرگ میرسیدند و برای آنکه تلاشهای خود و گروه را پیش از مرگ خود حفظ نمایند سازههایی سنگی و میل مانند را درست کرده و نقشهها و گزارشات مکتوب خود را در داخل آن جاسازی کرده تا علاوه بر حفظ در مقابل بلایای طبیعی، آنها را برای تیمهای جستجو و دیگر کاوشگران باقی گذارند. با این کار ماحصل کاوش آنها به خوبی به جا مانده و راهگشای تیمهای دیگر میشده است. این میلها در قطب شمال با سنگ ساخته میشده و ارتفاع قابل ملاحظهای از سطح زمین داشته است.