برای اولین بار با نام دکتر احمد مستوفی در بیابان لوت آشنا شدم. درست وقتی که برای بار اول پا به این بیابان بزرگ گذاشتم و از همراهانم نام ایشان را میشنیدم.
نام احمد مستوفی با نام بیابان لوت پیوند خورده و تفکیک ناپذیر است. هنوز هم دقیق ترین مطالب و نقشههای این بیابان بزرگ، از گزارشات، کاوشها و تحقیقات وی و تیماش میباشد. با وجودی که بیش از نیم قرن از انتشار گزارشات دکتر احمد مستوفی میگذرد، هنوز هم این گزارشات از تازگی نیافتاده و منبع و مرجعی است برای کسانی که به نوعی در ارتباط با بیابان لوت هستند، و این گزارشات به طور موثری هنوز هم کاربرد علمی و عملی دارد.
دکتر احمد مستوفی کیست؟
سالها است که از مرگ دکتر مستوفی میگذرد ولی دست آوردهای وی به صورت گزارشات مکتوب جغرافیایی و کتاب در دست دوست دارانش و همین طور محققان و کاوشگران بیابان لوت میچرخد و نامش را زنده نگه داشته است.
دکتر احمد مستوفی در سال ۱۲۹۱ در خانوادهای اصیل و سرشناس بدنیا در شهر تهران بدنیا آمد و پس از دریافت مدرک دیپلم متوسطه خود در سال ۱۳۰۹ جزو گروه سوم دارالفنون برای ادامه تحصیل به فرانسه اعزام شد. با علاقه خود، در رشته جغرافیا دانشگاه سوربن پاریس مشغول به تحصیل شد و پس از آن در موسسه جغرافیای دانشگاه پاریس به ادامه تحصیل تا مدرک دکتری مشغول بود. مستوفی در سال ۱۳۱۷ به وطن بازگشت و به عنوان دانشیار دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به کار شد.
دکتر مستوفی تا قبل از بازنشستگی در سال ۱۳۵۶ موفق به تالیف سه جلد کتاب، چهار گزارش تحقیقاتی، پنج مقاله به فارسی و چند مقاله نیز به زبان فرانسه گردید که بد نیست بدانیم نوشته ها و یادداشتهای زیادی علاوه بر آنها از ایشان به جای مانده که متاسفانه با وسواس علمی و فکری که به همراه داشت و همین طور گرفتاریهای شبانه روزی مدیریت، در دانشگاه تهران هیچگاه موفق به چاپ آنها نشد.
از دیگر خدمات ایشان میتوان به ایجاد رشته جغرافیا به صورت مستقل از رشته تاریخ در سال ۱۳۴۰ و مدیریت گروه جغرافیا تا سال ۱۳۴۷ نام برد که تا مدیریت مرکز تحقیقات علمی مناطق خشک و پس از آن نیز شکل دهی موسسه جغرافیا را ادامه پیدا کرد.
مرحوم دکتر احمد مستوفی استاد فرهیخته و فرزانه جغرافیا در تاریخ ۲۶ بهمن ماه ۱۳۷۲ در سن ۸۱ سالگی و پس از یک بیماری طولانی در فرانسه دارفانی را وداع گفت و پیکر پاکش در اسفند ماه همان سال به تهران منتقل شد و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. (قبر شماره ۱۴۴ از ردیف ۱۲ قطعه ۷۰)
استاد دکتر احمد مستوفی با علاقه زیادی که به بیابان لوت بود در طی شش سال در بیابان لوت به تحقیقات زیادی پرداخت که داشتههای امروزه ما از آن تحقیقات است. وی توانست این بیابان را به صورت بسیار جامع و علمی مورد تحقیق قرار داد.
از اینجاست که امسال (به تاریخ نوشته دقت شود) نیز در چهارم دی ماه ۱۳۹۸ با همت جناب آقای دکتر مهران مقصودی رئیس موسسه جغرافیای دانشگاه تهران و به گرامی داشت یاد و خاطره دکتر مستوفی مجلسی در موسسه جغرافیا برپا شد و در آن خاطراتی توسط همکاران، دانشجویان و خانواده وی بیان شد تا شرکت کنندگان به خصوصیات اخلاقی و علمی این استاد فقید بیشتر پی ببرند.
در کنار این مراسم و سخنرانی ها هم با همت خانواده دکتر مستوفی وسایل و دست نوشته های ایشان به نمایش گذاشته شد. یادشان به نیکی باد