در این پست صرفا از بیابان لوت خواهم گفت، آنهم به صورت جملات کوتاه و خلاصه برای آگاهی از آنچه در این بیابان داریم.
- نام لوت در هیچ کتاب تاریخی و یا جغرافیایی و حتی سفرنامههای کهن بکار برده نشده و تنها به صورت لغوی در فرهنگ دهخدا از آن به معنی برهنه، عریان و فاقد همه چیز گفته شده است. در همان لغت نامه متاسفانه از آن در جایابی به منطقهای در شمال کرمان و کویر ذکر شده که میدانیم درست نیست و لوت کویر نیست و بیابان است که مفصل در این پست + از آن گفتهایم.
- مساحت عرصه و حریم ثبت شده بیابان لوت در فهرست میراث جهانی یونسکو، ۴۰ هزار کیلومتر مربع را در برگرفته است ولی باید بدانیم که کل این بیابان با مساحتی در حدود ۱۷۵ هزار کیلومتر، حدود ۱۰ درصد از وسعت سرزمین ما را در بر گرفتهاست
- بیابان لوت به سه قسمت لوت شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم می شود که لوت جنوبی به لوت زنگی احمد و لوت مرکزی به چاله مرکزی لوت شهرت دارند. لوت شمالی به لوت بیرجند و لوت خراسان نیز نامیده می شود.
- بیابان لوت به عنوان اولین اثر طبیعی ایران در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو در سال ۱۳۹۵ به ثبت رسید +.
- از شاخصههای مهمی که بیابان لوت را در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار داد اینها میباشد:
– بلندترین تپه ماسه ای دنیا با بیش از ۴۷۵ متر ارتفاع در بزرگ ریگ یلان
– بلندترین و طولانیترین یاردانگها (کلوتها) در دنیا
– نبکاها (گلدانهای بیابانی) با ارتفاعی بیش از ۱۲ متر
– قطب حرارتی زمین با بیش از ۷۰ درجه سانتی گراد
– ویژگیهای مهم زمین شناختی و جغرافیای طبیعی آن همچون تپه بازالتی گندم بریان، آتش فشانهای جوان لوت و رودشور - باید در خصوص دو واژه بیابان و کویر، تمایز قایل شد و در بهکار بردن آن دو بهجای یکدیگر، تجدیدنظر کرد. کویر تنها یکی از عارضههای بیابان است. لوت یک بیابان بزرگ است و نباید در گفتار و نوشتار، آن را کویر لوت نام داد. بیابان لوت یا دشت لوت واژههای بهتر و جامعتری هستند +.
- بیابان به مناطقی گفته میشود که بارش سالانه در آن معمولا به ۵۰ میلیمتر نمیرسد و پوشش گیاهی بسیار فقیری دارد، اما کویر به سرزمینهای رسی پستی گفته میشود که میزان نمک بسیار بالایی دارند و بهعنوان شورهزار شناخته میشوند.
- بیابان لوت محدودهای وسیع است که بخشهایی از چهار استان پهناور سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، یزد و کرمان را در بر میگیرد.
- بیابان لوت، بیست و هفتمین بیابان بزرگ جهان بهشمار میرود. جالب است بدانیم بزرگترین بیابان جهان در قطب جنوب قرار دارد.
- بیابان لوت از جمله مناطق فراگرم و خشک جهان است. در سالهای ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ یکی از گرمترین مکانها بر روی سطح کره زمین شناخته شده است که بیشترین دمای ثبت شده آن در سال ۲۰۰۵ با بیشینه دمای ۷۰٫۷ درجه سانتیگراد ثبت شده است.
- با توجه به شکل ناهمواری و پراکندگی عوارض جغرافیایی میتوان آن را بهطور طبیعی به سه واحد کوچکتر یعنی لوت شمالی، لوت مرکزی و لوت جنوبی یا لوت زنگی احمد تقسیمبندی نمود.
- در لوت برخلاف گفته برخی از افراد حیات وجود دارد. حیات گیاهی و جانوری منحصر به فرد
- آسمان شب در بیابان لوت با توجه به دور بودن منبعهای آلودگی نوری بسیار زیبا است و در بسیاری از نقاط قابل رصد اجرام و اشکال آسمانی