خبر بسیار اثرگذار و امیدوار کننده بود! نمونههای تاکسیدرمی از فضای ادارات محیط زیست جمع آوری میشود. این خبر را روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست به نقل از رییس سازمان حفاظت محیط زیست، شینا انصاری رسانهای کرد. حکایت از نامه اداری یا بخشنامهای است که در آن از تمامی ادارات کل محیط زیست استانها خواسته شده تا نمونههای تاکسیدرمی را از فضای ادارات محیط زیست سراسر کشور جمع آوری کنند. (کد خبر: 243389d)
این مهم با ضرورت حفاظت از این ذخایر ارزشمند تاکسیدرمی در محل مناسب، به مانند موزههای تاریخ طبیعی و مراکز مهم علمی، تحقیقاتی و آموزشی برای عملیات آموزشی و تحقیقاتی و با هدف پیشگیری از تشویق عموم به نگهداری و تهیه از تروفهها و تاکسیدرمیها است.
معاون رییس جمهور با تاکید بر اینکه علیرغم وحدت نظر در زمینه اهمیت و همینطور جایگاه موزههای تاریخ طبیعی در حفاظت از ذخایر زیستی و ژنتیکی کشور، اهتمام در تحقق یکی از اصلیترین وظایف سازمان است که همانا حفاظت و صیانت از این ذخایر ارزشمند میباشد.
خانم انصاری یادآور شده که متأسفانه بخشی از ذخایر ذکر شده در محیطی خارج از موزه و در مواردی در فضاهای اداری نگهداری میشود و با توجه به لزوم پایش، نگهداری، مرمت و آفتزدایی مستمر و جلوگیری از انتقال انواع آفات، بیماریها و پیشگیری از تشویق عموم به نگهداری از تاکسیدرمیها و تروفهها، شایسته است در اسرع وقت نسبت به انتقال کلیه نمونه های موجود اعم از نمونه های تاکسیدرمی، شاخ و پنل، پوست، اسکلت و جمجمه از فضای اداری و غیره به نمایشگاهها و موزههای پیشنهادی آن ادارات کل اقدام کرده و معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان را از نتیجه مطلع کنند.
(تروفه نیز واژهای فرانسوی Trophée de chasse است به معنی شکار برای بهدست آوردن نشانهای پیروزی است. شکار تروفه نوعی از شکار است که در آن، طعمه از پیش انتخاب میشود و اغلب جانوری است که بیشتر از همه عمر کرده باشد و شکار آن نوعی افتخار برای شکارچی محسوب میشود. در این شکار بخشهایی از بدن جانور شکار شده، همانند سر یا پوست، به عنوان نشان افتخار توسط شکارچی نگهداری میشوند)
بیاد دارم در ابتدای تشکیل گروه یاردانگ، در جلسهای که در یکی از ادارات سازمان، در استانهای همجوار بیابان لوت برقرار شد، اطاق رییس آن اداره پر بود از تاکسیدرمیهای بسیار زیبا از پرندگان و کل و بزها، علاوه بر آنکه در زیر زمین آن اداره نیز موزهای از اینگونه تاکسیدرمیها برپا بود. همانجا بود که اولین بار این تفکر در من برای تهیه یکی از این تاکسیدرمیها پدید آمد! تفکری شوم که زود از سرم بیرون شد. آنقدر این تروفهها، زیبا و حقیقی بودند که طلب داشتنشان از فکر میگذشت و بالطبع این اقدام معاونت محترم ریاست جمهوری در صورت اجرایی شدن بسیار پسندیده است.
حال ببینیم تاکسیدرمی اصلا چیست؟ تاکسیدرمی taxidermy یا به فارسی، آکنده سازی! به فن نگهداری بلند مدت و طولانی از پیکر و اندام جانداران برای نمایش گفته میشود و به فردی که این عمل را صورت میدهد نیز تاکسیدرمیست میگویند.
واژه تاکسیدرمی ریشه در زبان یونانی باستان داشته و از دو بخش تاکسیس به معنای نظم دادن و آراستن و درما به معنای پوست تشکیل شده است. در طی فرآیندی بسیار دشوار پس از مرگ جانور بدن به صورت کامل تخلیه شده، پس از شست و شور و گندزداییهای لازم به جای چشمها از مهرههای پلاستیکی استفاده شده و با دوختن و بازسازی بخشهای احیانا آسیب دیده به پوست جانور شکل و فرم خاص داده شده و به صورت تندیسی آن را آماده میسازند.
اجساد جانوران تاکسیدرمی از کجا تامین میشوند؟ به صورت قانونی و شکل توجیه شده آن از اجسادی باید استفاده شود که یا به مرگ طبیعی مرده و یا در نتیجه تصادف جادهای کشته شدهاند. اما متاسفانه یک منبع بزرگ نیز از طریق شکارچیان حیات وحش به صورت غیر قانونی تهیه شده و با قیمت بسیار بالا برای تاکسیدرمی به فروش میرسند.
لازم به ذکر است که با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی میتوان به طریقههای دیگری نیز به صورت ساخت مجسمهها و تروفهها از جانوران آنها را بازسازی کرد که خود میتواند راهکاری برای عدم خرید و فروش این گونه از بدن جانوران باشد.
هر آنچه هست نه تنها در ایران بلکه تجارتی که از این گونه در سراسر دنیا وجود دارد به صورت یک شبه و با نامهنگاریهای اداری از بین نمیرود. این مهم نیاز به فرهنگ سازی داشته تا از شکار بیرویه جانواران گوناگون جلوگیری شود. به هر حال یاردانگ نیز به نوبه خود از این اقدام مثبت معاونت محترم ریاست جمهوری استقبال کرده و امید دارد این فرهنگ سازی به همین منوال در جهت عدم تشویق به کشتار جانوران ادامه پیدا کند.