روزهای تفت داده شده بیابان تمام شده است و همه ما علاقمندان به بیابان، خود را برای شروعی بیابانی آماده میکنیم. با وجود همه نکات باید و نبایدها در ورود به بیابان، در اینجا به یکی از موارد مهم مواجهه انسان در طبیعت با خزندگان خواهیم پرداخت. مواجهه با خزندگان خطرناکی چون مارها و عقربها که متاسفانه تنها از روی ناآگاهی برایمان به یکی از عوامل بازدارنده ورود به بیابان میباشد. راهکار مواجه شدن با مار در طبیعت و بیابان را در یاردانگ خواهید خواند.
خزندگان و حشرات، از ساکنان قدیمی طبیعت در همه جای این جهان پهناور بودهاند. جاندارانی که حتی با شنیدن اسم یا حتی دیدن عکسی از آنها ترسی بر ما غلبه خواهد کرد، حال فکر کنید بخواهیم با آنها روبهرو شویم. از رتیل و خانواده عنکبوتیان در این پست + قبلا گفتهایم و اینبار از مواجه شدن با مار در طبیعت و بیابان، این خزندگان زیبا اما بعضا خطرناک خواهیم گفت.
مارها خزندگانی گوشتخوار با بدنی کشیدهاند، خونسرد بوده و از گروه آبپردهداران و مهرهداران میباشند، بدنی پوشیده از پولک داشته و در رده خزندهچهرگان و زیر رده دوکمانان و راسته پولکداران و به زیر راسته ماران Serpents تعلق دارند.
چیزی بیش از ۳۰۰۰ گونه از مارها، با شکل ظاهری کاملا مشخص، جدا از مارمولکها، در دنیا وجود دارند و در کمتر جایی از این جهان پهناور است که مار زندگی نکند. از این جمله مکانهایی که مار در آنجا زندگی نمیکند میتوان به قطب جنوب تنها بیابانی که مار در آن وجود ندارد اشاره کرد.
در تقسیم بندی گزش مارها، آنها را به صورت کلی به دو دسته سمی و غیر سمی تقسیم کردهاند، در این تقسیم بندی حدود ۷۰۰ گونه از مارها سمی بوده و بقیه غیر سمی، که خطری برای ما ندارند. در ایران بیشتر مارها در بیابانها و مناطق حاشیهای آن زندگی میکنند، حدود ۲۰ گونه مار سمی، ۳۵ گونه مار غیر سمی و ۵ گونه مار دریایی در ایران وجود دارد، البته بدیهی است که مارها علاوه بر مناطق بیابانی، در جلگهها، جنگلها، مزارع و چراگاهها نیز دیده میشوند.
در ایران مارهایی چون افعی البرزی، مار پلنگی، مار خالدار، مارشتری، افعی پلنگی، قمچه مار، طلحه مار، یلهمار، تیرمار، آلوسر، کورمار، مار درفشی، گرگ مار، گوند مار، مارگورخری، لوس مار، سیاه سوجه، مار آتشی، مار قیطانی، کک مار، افعی زنجانی، افعی دماوندی، افعی تکابی، افعی آذربایجانی، کوتوله مار و مارخاکی دیده میشود .
گروه افعیها به همراه مارهای کبری و مارهای دریایی از جمله مارهای سمی ایران میباشند، تعدادی دیگر از مارها نیز در گروه مارهای نیمه سمی قرار دارند که در اکثر مناطق ایران دیده میشوند. گزشهای خطرناک و مارگزیدگی بیشتر در گروه مارهای افعی به علت تهاجمی بودنشان دیده میشود و این گزشها بیشتر در چراگاهها و مناطق کشاورزی دیده و گزارش شده است.
بیشترین آمار گزش توسط مار در ایران، در استان خراسان و استان سیستان و بلوچستان و بیشترین آمار گزش توسط عقربها نیز در استان خوزستان گزارش شده است. متاسفانه این روزها نیز تلافات زیادی از سیه مار یا سیاه مار، ماری که بسیار خطرناک و با سمی بسیار قوی است گزارش شده که بومی ایران نبوده و متاسفانه از طریق کشور همسایه به استان سیستان و بلوچستان وارد شده است. گزش توسط این مار بسیار تهاجمی به دلیل عدم دسترسی به پادزهر آن تا کنون تلفات زیادی را به خصوص در میان کودکان این استان داشته است.
خوب است بدانیم در مواجهه با مارها به عنوان اولین قدم برای دوری و اجتناب از گزش نیاز است تا با کنترل کردن هیجان و ترس خود با ارزیابی ابتدایی نسبت به سمی یا غیر سمی بودن آن بپردازیم.
مردمک چشم مارهای سمی اغلب به صورت بیضی و خطی بوده و مردمک چشم مارهای غیر سمی، به صورت گرد و دایرهای است. یکی دیگر از نشانههای سمی و غیر سمی بودن مارها، شکل سر و قرار گرفتن آن میباشد، سر در مارهای سمی مثلثی شکل به نظر میرسد و زاویهای را با بدن مار تشکیل میدهد، برعکس سر در مارهای غیر سمی، نیمه بیضی میباشد. از دیگر نشانهها میتوان به توجه به دم مار را ذکر کرد، حلقه دم در مارهای سمی فرد بوده ولی در مارهای غیر سمی به صورت یک ردیف دوتایی در کنار هم دیده میشود. نشانه دیگر نیز حفره کوچکی است که در پایین چشم مارهای سمی وجود دارد، این حفره در مارهای غیر سمی دیده نمیشود.
این نکته را همینجا باید عنوان کرد که تشخیص سمی بودن و غیر سمی بودن مارها برای افراد عادی و غیر متخصص به دلیل هیجان بوجود آمده و ترس ایجاد شده بسیار دشوار است، ضمن آنکه بعضا مارهای سمی نیز با مردمک گرد دیده شده، نمونه آن مار مرجانی است که در حقیقت یکی از خطرناکترین مارهای سمی به شمار میرود. این مار مردمک چشم دایرهای شکل دارد و شکل سر در آن به صورت مثلثی نیز نیست.
لازم است بدانیم که ما به عنوان افرادی مبتدی در شناخت مارها و همینطور با وجود تمامی مواردی که ذکر شد، صلاحیت لازم را برای تشخیص سمی بودن مارها نداشته و به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی نباید به مارها نزدیک شویم.
مارهای سمی برای نیش زدن از دو دندان نیش خود استفاده کرده و در محل گزش نیز دو سوراخ دیده میشود. در صورت گزیده شدن توسط مار و با دیدن محل گزش به صورت یک یا دو سوراخ، باید این احتمال را بدهیم که مار سمی بوده و به صورت فوری نسبت به شروع مراحل درمان و رساندن فرد گزیده شده به پزشک و درمانگاه اقدام نماییم.
علایمی که به طور معمول پس از گزش مار در فرد مصدوم ایجاد میشود شامل درد و سوزش شدید در محل گزیدگی، تورم و التهاب محل گزش، تهوع، سرگیجه، کاهش فشار خون، تب و لرز، افزایش ضربان قلب، وجود خون در ادرار به همراه خونریزی از بینی و مشکلات تار شدن چشم میباشد. برای اقدامات اولیه تا رساندن فرد گزیده شده به درمانگاه و پزشک میتوان به پایین نگهداشتن محل گزش از ناحیه قلب، گره زدن بالا و پایین محل گزش با باند، شستن محل گزش با آب و صابون و عدم تحرک مصدوم گزیده شده را ذکر کرد.
بدانیم که برخلاف باورهای قدیمی، محل گزیدگی را نباید برید و یا تلاشی برای مکیدن سم برای خارج کردن آن از بدن انجام داد، این کارها روش مناسبی نیست و برعکس با فشار آوردن به محل گزیدگی سبب تشدید درد شده و با بریدن عضو آسیب دیده ممکن است باعث عفونت آن شویم، علاوه بر آن ممکن است با مکیدن محل گزش، سم از طریق دهان وارد بدن و در نتیجه مسمویت فرد مکنده شود.
بدانیم طبیعت در حقیقت خانه خزندگان، همچون دیگر جانوران میباشد. هر گونه واکنش دفاعی از سمت آنها، جز برای فرار و یا مقابله با آنچه تهدید برایشان به نظر میرسد نیست. با مواجهه با مارها و دیگر خزندگان از سر راه آنها دور شده و بگذاریم تا به محیط امنی برسند و عبور کنند.
در فیلم زیر به طور مشخص وارد شدن گروه یاردانگ به محیط زیست این مار زیبا که به نظر گرزه مار از خانواده افعی میباشد، مشخص است. مار در مواجهه با سروصدای گروه و حضور ما از پناهگاه خود بیرون آمده و مجدد با رد شدن از زیر خودروی گروه به سمت دیگر و بوتهای دیگر میرود. همانگونه که ذکر شد در مواجهه با مارها در طبیعت ضمن آرامش و خونسردی اجازه دهید تا مار و دیگر خزندگان به راه خود ادامه دهند و به هیچ عنوان درصدد مقابله یا نزدیک شدن با آنها نباشید.
مطلب جذابی بود. خداقوت 👏👏👏
سپاس بیکران و عرض ارادت
بسیار مفید و جذاب بود . ممنون از انژی که میذارید بزرگوار ، امیدوارم همچنان پربارتر از گذشته شامل مطالب جذاب و آموزنده شما باشم .
درود و سپاس از این همه لطف شما. خوشحالیم که مطالب سایت مورد استفاده شما عزیزان قرار گرفته