قلعه قهقهه و تل وزیری دو اثر تاریخی مخروبه در حاشیه شهرستان راور قرار دارد. شهرستان راور در استان کرمان به نوعی در حاشیه بیابان لوت قرار گرفته و علاوه بر موقعیت خاص خود در آخرین نقطه این استان، دیر زمانی به بافته‌های فرش خود و همین‌طور انارهایش مشهور بوده است. از این دو اثر در سایت یاردانگ می‌خوانید.
این سالها دیگر با تنوع دست‌بافته‌های فرشی خبری از دارهای قالی نیست و کشاورزان هم باغات انار خود را به باغ پسته تبدیل کرده‌اند. محصولی استراتژیک که بازاری جهانی دارد. در این شهرستان تعدادی کاروانسرا وجود دارد که حکایت از قدمت شهرستان و همین‌طور راه‌های ارتباطی آن با دیگر شهرهای استان و همین‌طور جنوب کشور دارد. یکی از مکان‌های تاریخی آن قلعه‌ای گمنام است به نام قلعه قهقهه که هنوز هم، کسی از تاریخ ساخت یا خرابی آن و حتی نام خاص‌اش خبری ندارد.
قلعه قهقهه و تل وزیری هر دو در شرق این شهرستان و در نزدیکی روستای ده‌شیب قرار دارند. چند هکتاری اراضی بایر که شاید دیر زمانی زمین کشاورزی بوده، تپه‌ای مخروبه و درهم ریخته همچون تپه‌ای گلی را فرا گرفته و در نگاه اول حتی به باور آن هم نمی‌رسید که این همان قلعه میتواند باشد! همان‌گونه که گفته شد نه از نامش که چرا به قهقهه مشهور است اطلاعی در دست است و نه از زمان ساخت و یا آبادی آن، که شاید به نوعی از آن جهت که اینگونه رها شده و توجهی به آن نشده از دید باستان‌شناسان و تاریخ‌نگاران به دور مانده است.
این قلعه با شماره ۴۹۸ در فهرست آثار ملی ایران به تاریخ اول فروردین ۱۳۴۵ به ثبت رسیده و در حال حاضر هیچ نشانه‌ای از قلعه را در آن نتوان دید. به نظر می‌رسد که قلعه فضایی تو در تو داشته و گمان می‌رود که ۴ حصار درون آن وجود داشته و برج‌هایی در اطراف حصار نخست آن را در برمی‌گرفته است. جالب تر آنکه در نزدیکی آن تپه‌ای کوتاه‌تر به عنوان تل وزیری مشاهده میشود که از آن نیز چیزی جز تپه‌ای گلی باقی نمانده است. تل وزیری احتمالا بنایی است که از روی خشت‌های به جا مانده آن دلالت بر قدمتی از دوره ساسانیان دارد. تل وزیری نیز با شماره ۴۹۹ در فهرست آثار ملی ایران در تاریخ اول فروردین ۱۳۴۵ به ثبت رسیده است.
با توجه به آنکه این بناهای گلی در فهرست آثار ملی قرار دارند، انتظار میرفت حصاری به دور خود داشته و از تخریب بیشتر آن جلوگیری به عمل آید. اما متاسفانه از نشانه‌ها این‌طور پیدا است که هم اکنون قسمتی از بنای مخروبه قلعه قهقهه به عنوان آغل گوسفندان و در طرفی دیگر نیز آثار حفر غیر مجاز برای غارت آثاری که شاید بدست آید تخریب شده است. وضعیت تل وزیری نیز بدتر از این قلعه می‌باشد و از دور با نخاله‌های شهری ریخته شده در اطرافش تفاوتی برای بیننده در ظاهر نمی‌گذارد.
سلام و سپاس از مطالب بی نظیر شما
یک سوال
الان که مسئولین محترم کمر به نابودی اماکن تاریخی بسته اند و عمدتا هزینه ای برای نگهداری آن نمیکنند ، بخش خصوصی میتواند روی آثار ملی همچون قلعه قهقهه که در حال نابودیست سرمایه گذاری کند و شروع به بازسازی آن کند ؟ 🙏
سپاس از همراهی شما. بله میتواند ولی اگر تخصص مرمت و بودجه آن را داشته باشد و در این صورت با کسب مجور میشود. متاسفانه نه تخصص موجود است نه بودجه