حوض نادر، کوره نادر

You might also like

خشاب، خشابه، خشابات، خشبات

۲۲ آبان ۱۴۰۴

شهر سوخته منطقه‌ای باستانی در سیستان

۱۶ آبان ۱۴۰۴

در ابتدای راه قدیمی و کهن خبیص (شهداد کنونی) به خوسف (ازطریق ده سیف) و قبل از رود شور، در ۳۰ کیلومتری ده سیف در جاده شهداد به نهبندان آثار خرابه‌ای به طول حدود ۵۰ متر و عرض ۲۰ متر در کناره جاده شوسه فعلی دیده می‌شود که اکثرا بی‌تفاوت از کنار آن عبور می‌کنند! مکانی به نام حوض نادر و کوره نادر که بی‌توجه به حال خود رها شده است.

حوض نادر، کوره نادر چگونه مکانی است؟ خرابه‌ای نامشخص که در پشت کاروانسرایی کوچک به عنوان منزلگاهی موقتی قرار دارد، در اطراف حوض نادر، کوره نادر آثار هیچ گیاه و بوته‌ای دیده نمی‌شود و بی‌گمان در زمان فعال بودن این کوره آجر پزی بوته‌های گز در منطقه وجود داشته است، چرا که هنوز هم می‌توان آثار باقیمانده از ذغال‌هایی سوخته را در آن پیدا کرد. به این مکان و این کوره آجر پزی کوره نادر گویند. در نزدیکی آن نیز آثاری به جا مانده از حفر چاه وجود دارد که به احتمال زیاد برای تهیه خشت از آب آن استفاده می‌شده است.

مکانی که در آن کاروانسرایی به صورت قلعه‌ای بسیار محقر است و در آن سفال شکسته و آجرهای سوخته را در کف کوره کناری آن پیدا کرده‌اند، کوره‌ای آجرپزی برای ساخت حوض‌انبار داخل آن در آنجا قرار دارد و شاید به همین خاطر نیز مکان را به نام کوره نادر نام‌گذاری کرده‌اند. (با توجه به عدم استفاده از آجر در منطقه به یقین این کوره صرفا برای ساخت این حوض انبار ساخته شده است)

عکس شاخص از آنجا اهمیت دارد که ریگ پنج انگشت، حوض نادر یا کوره نادر و همین طور دکل مخابراتی نزدیک کلوت‌های شهداد را به همراه جاده شهداد به نهبندان نشان میدهد

همان‌طور که گفته شد، در اطراف بنا هیچ نشانه یا حتی بوته خشکی هم وجود ندارد، اما به یقین در زمان ساخت و آباد بودن آن، به دلیل وجود کوره آجرپزی، در اطراف این مکان بوته‌های گز وجود داشته است. مخزن حوض انباری که در کنار بنای محقر و گلی آن قرار دارد، هنوز هم در فصل ترسالی از آب باران پر می‌شود و با وجود این حوض انبار در بعضی سند‌های قدیمی، مکان را به حوض نادر نیز نسبت داده و نام‌گذاری کرده‌اند.

از اینکه ساخت بنا به چه دوره تاریخی می‌رسد و چرا در نام آن از اسم نادر در حوض نادر، کوره نادر استفاده شده نیز کسی مطلع نیست، شاید بنا در دوره حکمرانی محمد اسمعیل وکیل‌الممالک والی کرمان ساخته شده، که در زمان خودش در راه‌های بیابانی آثار بسیاری از جمله حوض‌انبارها، کاروانسراها و منازل بین راهی را ساخته و از خود به جای گذاشته است. هرچه هست نام نادر به بسیاری از مکان‌ها در ایران در زمان لشکرکشی نادر نسبت داده شده و شاید این مکان نیز از این رو به نادر منسوب شده است.

حوض نادر، کوره نادر در نزدیکی ریگ پنج انگشت است که آن هم از دید بسیاری که از این مکان گذر می‌کنند به دور است و کمتر کسی به آن توجه می‌کند.