مدتی است در فضای مجازی و همین‌طور در بین دوستداران بیابان لوت مناقشه‌ای در خصوص اعلام ارتفاع بلندترین کلوت‌ها در ایران که توسط پایگاه میراث جهانی بیابان لوت در یونسکو مطرح شده صورت گرفته و از آنجا که مورد تردید بین دوستداران و فعالان بیابان لوت قرار گرفته است، تیم یاردانگ بنا به رسالت خود به منظور آگاهی رسانی در این مورد نیز، با مطرح کردن دوباره آن و پیگیری لازم در این خصوص به این نتایج دست‌یافت که در این پست به آن خواهیم پرداخت.
طبق اعلام صفحه اینستاگرام پایگاه میراث جهانی بیابان لوت + بلندترین کلوت ثبت شده در بیابان لوت به ارتفاع حدود ۱۶۰ متر می‌باشد. این ارتفاع با توجه به اندازه‌گیری از نقشه‌های توپوگرافی با منحنی‌های هم‌تراز و همین‌طور بهره از برنامه گوگل ارث بوده که کلوتی را در منطقه 40R و مختصات ۶۴۴۰۲۰.۰۰ شرقی و ۳۳۶۴۱۵۷.۰۰ شمالی با طول حدود ۷ کیلومتر و عرض حدود ۸۰۰ متر شناسایی و به ثبت رسانده‌اند.
این ارتفاع مورد بحث دوستداران و فعالانی قرار گرفت که در عرصه بیابان لوت فعالیت داشته و با بازدیدهای میدانی ارتفاع بلندترین کلوت‌ها را نهایت بین ۶۰ تا ۷۰ متر ارزیابی و ثبت کرده بودند. با مطرح کردن بحث به این نتیجه رسیدیم که پایگاه میراث جهانی بیابان لوت نقطه صفر تعیین ارتفاع را نه از پای هر کلوت بلکه از پهنه نزدیک آن در پست‌ترین نقطه کنارش، قرار داده و از آنجا تا بالای کلوت را اندازه‌گیری کرده‌اند، حتی اگر آن نقطه صفر در چند کیلومتری کلوت مورد نظر نیز قرار داشته باشد که در همان کریدور کلوت مورد نظر قرار دارد. از طرف دیگر هستند دوستانی که بر خلاف این نظریه ارتفاع را از پای خود کلوت از جایی که سر از خاک بیرون زده است محاسبه می‌کنند و بالطبع اختلاف ارتفاع زیادی بین این دو روش اندازه‌گیری ثبت می‌شود. به هرحال مهم این است که ما این نقطه صفر اولیه را در کجا قرار دهیم و بر اساس آن به نتیجه اندازه‌گیری ارتفاع برسیم.
عکس‌ها برگرفته از اینستاگرام پایگاه میراث جهانی بیابان لوت می‌باشد
تحلیل یاردانگ: لازم به ذکر است این اولین‌ها در ایران تازگی نداشته و همیشه در همه موارد دوستانی هستند که به دنبال اولین ثبت شده‌ها یا کارها می‌باشند. در حقیقت چیزی که در درجه اولویت است نگهداری این بیابان شگرف در لیست سازمان یونسکو است که سازوکارهای خاص خود را می‌طلبد. باشد که در این زمینه همگی کوشا باشیم.
در این مورد ارتفاع و سنجش آن برای کلوت‌ها بد نیست بدانیم که در کل برای هر اندازه‌گیری ارتفاع، لازم است یک ارتفاع مبنا داشته باشیم. سطح‌آبهای آزاد یا یک ارتفاع مشخص می‌شود که در پروژه‌های نقشه‌برداری و برای پروژه‌های عمرانی معمولا یک بنچ مارک از ارتفاع پایه مشخص است و این اطلاعات را از سازمان نقشه‌برداری می‌گیریم اما برای سنجش ارتفاع عوارض زمین شناختی این مورد ارتفاع پایه، معمولا سطح دریاست.
پایگاه میراث جهانی بیابان لوت برای اندازه گیری ارتفاع بلندترین تپه ماسه‌ای(کلوت)، پست‌ترین نقطه بین تپه‌های ماسه‌ای را در نظر گرفته که برای کلوت‌ها هم کوریدورها یا راهروها را بهترین مکان برای تعیین ارتفاع پایه قلمداد کرده است.
بنظر ما هیچ کدام از این روش‌ها اشتباه نیستند و هر دو روش می‌توانند درست باشند به شرطی که نقطه صفر را خط القعر درنظر بگیریم نه نقطه صفر تا نقطه خط الراس کلوت که با وجود ارتفاع متفاوتی که این خط القعر دارد، می‌توانیم بگوییم که پست‌ترین نقطه مجاور هر کلوت شاخص ما است و می تواند مبنا مناسبی باشد تا بتوانیم ارتفاع هر کلوت را به صورت جداگانه محاسبه کنیم.
البته این سوال پیش خواهد آمد که اگر ما از پست‌ترین نقطه لوت به عنوان صفر مبدا استفاده کنیم و همه کلوت‌ها را با آن نقطه ارتفاع سنجی کنیم بهتر نیست؟ در جواب باید گفت خیر به دلیل آنکه در این صورت مواردی پیدا خواهند شد که در ارتفاع سطحی بالاتری قرار دارند و با وجود ارتفاع بسیار پایین در لیست کلوت‌های بلند قرار می‌گیرند و برعکس. پس این مورد نیز برای تعیین نقطه صفر ارتفاع مردود می‌شود.
در نهایت با توجه به اینکه در موارد مشابه یک روش مشخص در همه جای دنیا اعمال نمی‌شود، نمی توان حکم قطعی را برای تعیین ارتفاع صادر کرد و این ارتفاعات ثبت شده در کل به صورت نسبی است.
درود فراوان
از تمامی دوستانی که سعی وافر در شناساندن بیابان لوت و جاذبه های دارند تشکر فراوان میکنم
سپاس از همراهی شما