نام بیابان لوت و تقسیم بندی آن در سدههای گذشته به چه صورت بوده است؟ قوم کوفجان (kofajan) چه خاستگاهی داشتهاند و چه کسانی بودهاند؟ کوفجان در لغت به قومی ساکن کوهستانهای کرمان اطلاق شده است که دزد پیشه، برزگر و شبان بودهاند.
بیابان لوت را در سدههای سوم تا پنجم هجری قمری به اینصورت و این نام نمیشناختند، لوت را میتوان واژه جدیدی برای این دشت پهناور در نظر گرفت. بیابان لوت در سدههای قبل به این صورت نامگذاری و تقسیم بندی شده و به این نامها مشهور بوده است که در ذیل به آن میپردازیم. میتوان گفت هر کدام از قسمتهای این بیابان پهناور نیز در قلمرو حاکمی جدا و همینطور سلطه غارتگرانی جداگانه بوده است.
راهزنانی که شاید بهتر باشد از آنان به عنوان غارتگران نام ببریم، غارتگرانی که یاغی و نافرمان از حکومتهای محلی بودهاند. کسانی که زمانی در بدنه حکومت نیز دارای جایگاه بوده و وزنهای تعیین کننده در حکومت داشتهاند و هر تیره و قوم، رییس و امیری جداگانه داشته است که ما به نام قوم کوفجان آنها را میشناسیم. کسانی که قبل از قوم کوچ و بلوچ بر گستره بیابان لوت به نوعی حکمفرمایی میکردند و مردم نیز از آنها میترسیدند.
قومی که دارای پناهگاه ثابت در این گستره بزرگ بیابانی بوده و احتمالا در خود شهرهای حاشیه بیابان نیز ساکن بودهاند. اینان کسانی بودهاند که در زمانهای دور به بیابانها احاطه داشتهاند. زمانی که هنوز نام دشت لوت یا بیابان لوت فراگیر نشده بوده و از آن به بیابان جنوبی بیابان مکران، بیابان شمالی بیابان کرمان، آنچه در غرب وجود داشته است را بیابان خبیص و بیابان شرقی را نیز بیابان سیستان نام بردهاند.
You might also like
مهم است بدانیم غارتگری و راهزنی در آن زمان شیوه و پدیدهای از زندگی اجتماعی بوده است.
کوفجان در حقیقت قومی بوده، بیابانگرد و ابتدایی که پیاده یا با جماز (شتر) بیابان را به قلمرو خود تبدیل کرده بودند. از خراسان و ری تا سیستان و مکران در دستههای بزرگ و کوچک در تلاش پیدا کردن موردی مناسب برای غارت جابجا میشدند و علاوه بر قافله و کاروانیان به شهرها نیز حمله میکردهاند.
تسلط بالای این قوم به یقین و بر طبق اسناد بدست آمده در سده پنجم هجری قمری در بیابان لوت است. قومی که در پایینترین رده اجتماعی قرار داشتهاند و از بلوچها در وحشیگری و تمدن متمایز و بالاتر بودهاند. چیزی که بدیهی است تمامی غارتها از طرف کوفنجانها صورت نمیگرفته و عمل آنان به تدریج باعث ترویج غارتگری در بین قوم بلوچ و کوچ شده است.
همانگونه که از خاستگاه آنان اطلاع دقیقی در دسترس نیست (بنا به روایات از طایفه ازدبن غوث و قوم قفس یا قفص بودهاند)، نمیدانیم که در نهایت چه بر سر آنان آمده و بر اساس روایات قوم و طایفه مهنی (Mohani) از آخرین بازماندههای کوفجانها میباشند.
