در بیابان لوت شمالی، کوهی به عنوان شاخص راه وجود دارد که به نام کوه پختو Pakhtou یا بختو Bakhtou یا مهبختو MihiBakhtou مشهور است. کوهی که در دشتی قرار گرفته که سراسر پوشیده از ریگهای بزرگ و درشت است و خود از دور دستها نمایان و پیدا است. از قدیم کاروانیان با دیدن آن امیدی در دل داشتند که مسیر را به درستی پیموده و ادامه راه برایشان آسانتر میشد. از این کوه در پستهای قدیمیتر +، از قرار گرفتن آن بر سر راهی کهن در بیابانی بی انتها در یاردانگ گفتهایم.
کوه پختو همانند دیگر کوههای بیابان لوت، ارتفاع زیادی ندارد، با این وجود ۱۷۰۰ متر ارتفاع به اندازهای است که از دور دست دیده میشود. سنگهای کوه از سنگهای آذرین دوره سوم زمین شناختی بوده و در جنوب آن نیز گرانیت دیده میشود. در سمت جنوبی کوه پختو و به فاصله حدودی ۱۵ کیلومتری آن، چند تپه کوچک از سنگهای ریولیت قرار دارد که خود به نشانه و وجه تمایزی برای کوه پختو تبدیل شده است.
نام پختو در کتابهای جغرافیایی قدیمی از سده هفتم هجری با همین نام معروف و شناخته شده، همانطور که بیابان اطراف آن نیز در آن زمان به نام بیابان پختو یا لوت پختو نام گرفته بوده است. بیابان اطراف این کوه تا چشم کار میکند، به صورت یکنواخت سراسر پوشیده از ریگهای آذرین خاکستری رنگ و دانه درشتی است که مسیلهای فراوانی با بسترهای شنی و ماسهای نیز از آن میگذرد. جالب است بدانیم در عمق و زیر ریگهایی که این دشت را فرا گرفته، لایهای از ماسه که با محلول نمک سخت شده و به همراه پوستهای از گچ، مانع رشد گیاهان شده و گیاهان بیابانی تنها در مسیلهای این دشت بزرگ بر بستری شنی و ماسهای رشد کردهاند.
راهبلدهای بیابانی بر این عقیدهاند که در این کوه چند چشمه آب شور جاری است، آب این چشمهها برحسب بارش باران سالیانه در طی سالها، به صورت تناوبی پر آب یا کم آب میشوند. در باوری دیگر حوضچههایی در بالا دست این کوه به صورت طبیعی وجود دارد که آب باران در آنها جمع میشود و در سفرنامه خانیکوف به آنها نیز اشاره شده است. کوه عبدالهی در شرق این کوه به خوبی نمایان است و در جنوب نیز کوه سرخ یکی دیگر از نشانههای راه خبیص به دهسلم قرار دارد و دیده میشود، ضمن آنکه در امتداد شمال کوه پختو به مرغاب کوه میرسیم.
همانطور که در پستهای قبل نیز نوشته شد این کوه در سر راه راهی کهن است که از شرق به غرب کشیده میشود، در طول تاریخ این راه شاهراه اصلی برای تاخت و تاز افغانها و بلوچها بوده است. کوه پختو، منزلگاه بالاحوض که در میانه راه بصیران به ده سیف قرار دارد و کوه عبدالهی پناهگاهی برای این اقوام در این تاخت و تازها بوده است. آنچه مشخص است این راه مورد استفاده کاروانیان بزرگ نبوده ولی با وجود مناطق دارای آب همچون کوه پختو، کوه عبدالهی و جنگل عراقی، راهی مشخص و قدیمی بوده که در مواقع خاص از آن استفاده میشده است. این راه با انشعابات فراوانی در هر طرف به شهرها و روستاهای حاشیه بیابان لوت میرسیده و گذرگاهی خاص به شمار میرفته است.
عکس کوه بختان نیست
درود بر شما. منظورتان از کوه بختان چیست و در کجا قرار دارد؟ این مطلب در خصوص کوه پختو است.