آیا میدانید راه و جاده ابریشم قدمتی کمتر از راههای شاهی داشته است؟
پادشاهان اشکانی و بعدها خَلَف آنها در دولت ساسانی برای بهبود وضع راهها و نظم بخشی در آن کوششهای فراوانی داشتهاند. نگهداری از این راهها و تاسیسات مربوط به آن هزینههایی را شامل میشده که از طریق وضع مالیات بر روی کالاهای بازرگانان تامین میشده است. البته این مالیاتها علاوه بر تامین هزینههای صورت گرفته در راهسازی و نگهداری از آن، به یکی از منابع مهم درآمدی دولت نیز در زمان ساسانیان درآمده و بخشی از هزینههای دولت را تامین میکرده است.
-
با رواج تجارت و بازرگانی در دولت ساسانی و تامین هزینههای عمرانی از اخذ مالیات، بالطبع توانستهاند شهرها و روستاهای بیشتری را به وسیله راههای ساخته شده و مجهز به چاه آب، کاروانسرا، حوض انبار و رباطها به یکدیگر مرتبط کنند.
-
در دوره اشکانیان نیز برای حفاظت از کاروانیان و تجار، پلیس سواره و رستهای به همین منظور ایجاد شده بود.
-
در دوره هخامنشیان نیز برای ارتباطات دولت چاپارخانههایی مجهز به اسبهای تیز رو و تازه نفس این امر را به عهده داشتهاند.
اینها همه دلالت بر معاملات تجار و بازرگانی بین شهرها و مرزهای فلات ایران بوده است که با راه اندازی راه و جاده ابریشم به راههای کهن در فلات ایران، تجارت بین چین و ایران و اروپا به صورت گستردهتری ادامه پیدا کرد. در حقیقت ابتدای قرن اول مسیحیت، کالاهای تجاری پس از عبور از فلات ایران وارد کشور کوشان میشده (کوشان دولت بزرگی شامل افعانستان امروزی، قسمتی از هندوستان، روسیه و چین بوده است) و بعد از آن قسمتی از کالاها از طریق فلات پامیر و ترکستان چین به سرحدات چین رسیده و قسمتی نیز از طریق معابر هندوکش و دره کابل به هندوستان فرستاده میشده است.
راهی که از مهمترین شاهراههای بازرگانی در دنیای قدیم به حساب میآمده و از چین به ایران و سپس انطاکیه در کنار دریای مدیترانه میرسیده و آن را بواسطه تجارت ابریشم به راه و جاده ابریشم نام نهادند.
مسیر راه و جاده ابریشم حدود ۶٬۴۳۷ کیلومتر بوده و به عنوان پلی بین چین ایران تا اروپا شناخته میشده است. راه ابریشم نقش بالایی در تبادلات فرهنگی و اقتصادی، تجاری بین سرزمینهای شرقی و غربی را عهدهدار بوده است. جاده ابریشم همانطور که گفته شد، در قرن اول پیش از میلاد، توسط سلسله هان در چین برای کشف دنیای تازه و سپس بازرگانی و تجارت تاسیس و راهاندازی شده است.
علاوه بر تاثیرات تسلط عثمانیان بر قسطنطنیه، سیاستهای دولت مینگ نیز از عوامل مهم در زوال تدریجی جاده ابریشم میباشد و این جاده در ایران نیز بعد از دوره صفوی رونق خود را از دست داد. از دست دادن امنیت در این جاده برای کاروانیان و تجار، جنگهای قبیلهای و منطقهای که سایه خود را بر روی این راه میانداخت، راهزنان که با از دست رفتن امنیت جاده، خود را سلطهگر این راه میدانستند و در نهایت ظهور فناوریهای جدید و تلاش مردم برای تولید کالاها و اقلامی که پیش از آن از طریق جاده ابریشم به کشورهایشان وارد میشد از عوامل مهم بی رونقی جاده ابریشم است.
بد نیست بدانیم راههای شاهی که به شوش میرسیده + و به جاده سلطنتی معروف بودهاند قبل از راه و جاده ابریشم، در زمان داریوش اول هخامنشی ساخته شده است. ایرانیان جاده سلطنتی را گسترش دادند و مسیرهای کوچکتری به آن اضافه کردند که بینالنهرین را به شبهقاره هند و شمال آفریقا متصل میکرد. اسکندر مقدونی، فرمانروای پادشاهی یونان باستان، سلطه خود را بر ایران، از طریق جاده سلطنتی گسترش داد و در نهایت بخشهایی از آن با جاده ابریشم ادغام شد.
مسیر جاده ابریشم بعد از برج سنگی ( برج سنگی نام مکانی به عنوان مرکز تلاقی کاروانهای تجار چینی در کشور چین است) به فلات پامیر، شهر بلخ، مرو، هرات، طوس، شهر ری در فلات ایران، همدان، بغداد، حلوان، فرات، شهر هیراپولیس و سپس به بندر انطاکیه میرسیده است.
در سال ۲۰۱۳ جاده ابریشم جدید، با هدف اتصال کشورهایی که در جنوب شرقی آسیا قرار دارند، به کشورهای غربی و اروپایی تاسیس شد. این جاده قاره آسیا را از طریق کریدورها، سرپلهای دریایی، پلهای زمینی و شبکهای از نیروگاههای ویژه، به اروپا و بخشهایی از آفریقا متصل میکند. جاده ابریشم فرصتهای اقتصادی چین را بهعنوان یکی از ابرقدرتهای اقتصادی دنیا گسترش میدهد. این جاده امکانات جدیدی در اختیار دولتها قرار داد تا تجارت خود از طریق اروپا، آفریقا و آسیا را توسعه بخشند.









مطالب رو خوندم و دارم هنوز می خونم استاد
امید که مفید واقع شده باشه