شاید به نظرمان آید تکنولوژی و علمهای جدید این روزها و سالها به زندگی ما به شدت پیوند خورده است و میتوان حتی اینگونه نظر داشت که بدون آنها زندگی اگر میسر نباشد بسیار سخت شود. شاید ندانیم و به نظرمان هم نرسد علم و دانش از ابتدای آغاز بشریت نیز به نوعی در جوامع بشری در جریان بوده است. باورش سخت است اما باید بدانیم دانش بکار برده شده در دورانهای باستانی و تاریخی آنهم بدون داشتن تجهیزات امروزی پیشرفتهتر از دوران ما بوده است. این دانش در بیابانها نیز کاربرد داشته و مهندسی در بیابان خود دانشی برای مبارزه بین مرگ و زندگی به شمار میرفته است. مبارزهای که پیشینیان ما پیروز آن بودهاند.
کافی است به سادگی از کنار دیدههایمان در بیابان نگذریم! کافی است تا با دیدی بازتر به راهها و نحوه ایجاد آنها در قرنهای گذشته نگاه کنیم. به دستسازههایی چون میلهای راهنما، برجهای دیدهبانی و راهنما، منزلهای کوچک تا کاروانسراهای بزرگ بین راهی، آب انبارها و حوض انبارهایی که در میانه این راهها قرار داشتهاند و در حقیقت راه بر اساس آنها تعریف میشده است.
مهندسی در بیابان را باید نه تنها در سازه ایجاد شده در میان بیابانها و کویرها جستجو کرد، پیشینیان ما چگونه توانستهاند سازههایی را در گذشته کهن برپا سازند که در محیط خشنی چون اقلیم بیابانی حتی تاکنون نیز استوار باقی بماند. با نگاهی فراتر از سبک بنا و مصالح بهکار رفته در آنها باید به محاسبه برای مکانیابی اینگونه سازهها بیشتر دقت کرد. بیتردید ساخت این بناها در مکانهایی پیریزی شده که دانش و فکر بزرگی در پشت آن بوده است.
به عنوان نمونه چگونه در بیابانی + که طبق تعریفهای مختلف متوسط میزان بارش سالیانه آن چیزی کمتر از ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیلیتر است، توانستهاند محلی را برای ساخت حوض انبار + مکانیابی نمایند؟ مکانی که با همین اندک باران بتوان مخزن حوض انبار را پر از آب کرد و همینطور مکان و جهتی که به نوعی طوفانهای بیابانی مخزن حوض انبار را پر از شن و ماسه نکند. مواردی همچون شیب زمین، شوری زمین، نفوذپذیری خاک و بسیاری عوامل دیگر که هر کدام به نوبه خود در مکانیابی محل ساخت سازه بسیار اهمیت داشته است.
هنوز هم در قرن حاضر اشتباهات فاحشی چه عمد و چه از بیتدبیری و بیخردی در ساخت سازهها آنهم با تکنولوژیهای در دسترس ایجاد میشود. (به عنوان نمونه ساخت سد بر روی رودخانههایی که آبی برای ذخیره در پشت سد فراهم نمیکنند یا ساخت سدی همچون گتوند که در سازه نمکی گچساران کل آب جمع شده را شور میسازد) اشتباهاتی که اگر در دوران گذشته آن هم در بیابان انجام میشد، فاجعههای انسانی زیادی را در پیش داشت.