شهرستان بم یکی از شهرستانهای قدیمی و دارای اعتبار در استان کرمان است که در جنوب شرقی ایران واقع شده است. مرکز این شهرستان نیز شهر بم است. جمعیت این شهرستان بر اساس سرشماری که در سال ۱۳۸۵ توسط مرکز آمار ایران انجام شد به تعداد ۲۷۷۸۳۵ نفر ثبت شده است.
این شهرستان از شمال و غرب به شهرستان کرمان، از جنوب غرب به شهرستان جیرفت، از جنوب به شهرستان عنبرآباد و از شرق نیز با شهرستانهای نرماشیر و محمدآباد محدود میشود. این شهر در ۲۰۰ کیلومتری جنوب شرقی کرمان و در مسیرستان هفتواد است! راه کرمان به زاهدان قرار دارد.
آب و هوای شهرستان بم، گرم و خشک بوده اما به علت مجاورت با بیابانهای اطراف آن، آب و هوای متغیری دارد، به طوری که گاهی اوقات در تابستان گرمترین و در زمستان نیز سردترین نقطه کشور توسط سازمان هواشناسی کشور گزارش شده است، میزان بارندگی سالانه این شهرستان بطور متوسط ۶۸ میلیمتر ثبت شده است. به طور معمول از گذشته بادی در تمام فصول از سمت شمال به این شهر میوزد که به خنکای هوای آن کمک میکند.
از نامگذاری این شهر روایتهای متفاوتی از قدیم به جای مانده است که یکی از قدیمیترین آنها مربوط به داستان هفتواد شاهنامه میشود که صدای بم مانند و بلندی در آن داستان به اسم این شهر متصل شده است. ابن حوقل در صورهالارض و قرن چهارم هجری از شهری یاد کرده که از جیرفت بزرگتر بوده و هوایی سالمتر داشته که نخلستانهای زیادی در آن قرار دارد که بیگمان میتوان گفت از این نام و شهر بوده است. از سوی دیگر بم را شهری میدانند قدیمی که بنای آن را به بهمن، پسر اسفندیار (شاه هخامنشی) نسبت دادهاند که در جنگ با فرامرز پسر رستم در این محل به پیروزی رسیده است و بم را از بهمن برگرفتهاند.
در شمال شهر فعلی، قلعه تاریخی ارگ قرار گرفته است که مهمترین، بزرگترین بنای خشتی و گلی جهان بوده است و قدمت آن را به بیش از ۲۴۰۰ سال پیش تخمین میزنند. این شهر درگذشتهای دور، در مسیر جاده ابریشم قرارداشته، به عنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان پرورش ابریشم در این خطه به شمار میرفته است. ( شوربختانه هر آنچه هست نه از وجه تسمیه نامگذاری و نه از قدمت این شهر و ارگ خشتی آن اطلاعی دقیق داریم)
در قدیم رودخانهای از وسط شهر گذر میکرده و تقریبا شهر را به دو قسمت جدا میکرده (این رود به اسامی مختلف نامگذاری شده ولی قسمت انتهایی آن که به شهر میرسیده را رود پشت میگویند) و به دلیل پر آبی آن در زمستان و خطر سیل، سالها پیش آن را در قبل از شهر منحرف ساخته و اکنون این رودخانه از شمال شرقی شهر عبور کرده و به لوت زنگی احمد میریزد.
ارگ بم به وسعتی حدود ۲۰ هکتار، اگر چه به نظر میرسد که قدمتی بیشتر از خود شهر نداشته باشد، اما باید به مانند دیگر قلعهها به مانند قلعه و دژ ایزدخواست قدمتی بیشتر از شهر را داشته باشد. به هر جهت در سالهای قبل مردمان هم درون ارگ و هم بیرون از آن ساکن بودهاند، ارگ کلمهای با ریشه لاتین است به معنای دیدهبان، مردم نیز در موقع هجوم دشمنان و راهزنان به درون قلعه و ارگ پناه میبردهاند. ارگ بم شامل دو قسمت حکومتی و مردمنشین بوده، به نظر میرسد نهر آبی نیز به درون قلعه از زیر زمین جاری بوده که در حال حاضر با ویران شدن قلعه مسدود شده است (در قدیم ساخت قلعه، حصار و برج در اطراف اکثر شهرهایی که در حاشیه بیابان قرار دارند مرسوم بوده است). البته مشخصا ارگ بم خود یک شهر کامل بوده و به مانندش در جهان وجود نداشته است.
