میل رحیم داد

You might also like

تمدن جیرفت

۰۸ آبان ۱۴۰۴

قهستان

۳۰ مهر ۱۴۰۴

میل رحیم داد یکی از میل‌های مهم در بیابان لوت است. از میل‌ها و کاربرد آن‌ها در پست‌های قبل + یاردانگ ذکر شده است، در بیابان‌های ایران + به خصوص بیابان لوت، هنوز هم آثاری از میل‌های دوران ساسانی به چشم می‌خورد. میل‌هایی که از درجه اهمیت بالایی در زمان خود برخوردار بوده‌اند و شوربختانه به حال خود در بیابان‌ رها گشته‌اند و دیگر همچون بادبان مخروبه‌ای در عرصه وسیع بیابانی رو به خرابی می‌روند.

یکی از این میل‌های مشهور که در مسیر راه کهن بیابان لوت از کرمان به سیستان و بلوچستان قرار داشته، میل رحیم داد است. میلی که مشخصا از خشت‌های قطور بنا به رسم دوران ساسانیان ساخته شده است و ماندگار از آن دوران است و به میل محمد علی خان نیز مشهور است.
از نام‌گذاری نام رحیم داد بر این میل و سازه اطلاع دقیق و استنادی موجود نیست، اما از آنجا که محمد علی خان بلوچ برای احشام و دام‌های خود در این مکان چاه آبی را حفر کرده و نام میل به میل محمد علی خان تغییر پیدا کرده، می‌توان گمانه زنی کرد که رحیم داد نیز از دامداران بلوچ منطقه بوده است و نام وی بر روی این سازه از قدیم گذاشته شده است.

میل رحیم داد در نزدیکی بلوچ آب و حدود ۶ کیلومتری آن قرار دارد، میلی که در سمت شمالی بلوچ آب است را میل بلوچان و میلی که در سمت جنوب است را میل رحیم داد می‌گویند. وضعیت هر دو میل بسیار اسفناک بوده و از میل بلوچان نیز جز مخروبه‌ای چیزی باقی نمانده است، اگر چه میل رحیم داد نیز وضعیت بسیار بدی پیدا کرده است. به وضوح مشخص است که میل محمد علی خان سازه‌ای دو طبقه، دارای برجی است که با پلکان مدور در داخل به اطاقکی در بالای میل و برج برای نگهبانی می‌رسیده است.
در ایام قدیم دو چاه آب در نزدیکی این میل وجود داشته است. چاه آبی که در حدود عمق دو متری زمین به آب شیرین می‌رسیده و بنا به قرارگیری در کنار این میل به نام چاه محمد علی خان، نام گرفته است و در حال حاضر نیز اثری از چاه آب دوم به چشم نمی‌خورد.

با پوشش گیاهی که هنوز هم در اطراف این میل وجود دارد به یقین این مکان یکی از جاهایی بوده که کاروانیان برای رفع عطش شترهای خود از آن استفاده می‌کرده‌اند و هنوز هم اگر چند متر خاک را حفاری کنیم به آب شیرین دست پیدا خواهیم کرد.

هر دو میل در مسیری که از سمتی به دارستان و بم و از سمت دیگر به فهرج و اسبی می‌رسیده که به دلیل دارا بودن آب شیرین، از اهمیت بالایی برای کاروانیان در این راه کهن برخوردار بوده است.

در سمت غرب میل رحیم داد، حدود ۳ کیلومتری آن قلعه شکرو قرار دارد که در حال حاضر جز خرابه‌ای از آن چیز دیگری به چشم نمی‌آید. راه کهن ذکر شده از آنجا مورد اهمیت است که در ادامه راه خبیص به بم، جیرفت و بلوچستان در لوت جنوبی قرار داشته است.

بر اساس اسناد و تحقیقات میدانی مشخص است که میل رحیم داد نشانه‌ای بر سر راه‌های فهرج، راه نو، راه اسپی و راه شورگز بوده و هنوز هم میتوان از این مکان میل بلوچان و حتی میل نادر را به خوبی در افق مشاهده کرد. این میل احتمالا دارای قطری حدود ۱۰ متر داشته که با فرسایش بادی طوفان‌های بیابانی از قطر بدنه برج بسیار کم شده است. برج احتمالا بیش از ۱۰ متر بلندی داشته که به دلیل فروریختن قسمت‌های بسیاری از آن به صورت دقیق مشهود نیست و در حال حاضر تنها می‌توان به خشت‌های قطور دوره ساسانی آن اطمینان داشت.