در غرب بیابان لوت مرکزی و شرق شهداد، عوارض زمین شناختی منحصر به فردی به نام کلوت دیده میشود که از آنها به عنوان کلوتهای شهداد نام برده میشود. کلوتها این ناهمواریهای بسیار خاص، در بعضی از بیابانهای دنیا دیده میشوند، چنانچه در عکسهای هوایی گرفته شده از منطقه کلوتهای شهداد دقت کنیم شباهت بسیار زیادی را با یاردانگهای منطقه ترکستان خواهیم دید، در صورتی که کاملا از آنها متفاوت میباشد.
کلوتهای شهداد در بیابان لوت، در منطقهای با عرض حدودی ۸۰ کیلومتر و در طول حدودی ۱۸۰ کیلومتر پراکنده است و تقریبا در منطقهای فاقد حیات گیاهی و جانوری واقع شده است. در همین ابتدا بد نیست تا بدانیم که، عبور از کریدورهای آن به دلایل زیست محیطی و با هر گونه خودرو توصیه نمیشود.
با توجه به عمق بیشتر دالانهای بین کلوتی در قسمت مرکزی، نسبت به کریدورهای کناری، میتوان برای تعیین ارتفاع آنها اینگونه برآورد کرد که ارتفاع برجستگی بعضی از این کلوتها از پایین تا راس حدود ۷۰ متر بوده که این ارتفاع با شاخص قرار دادن منطقه گود لوت به عنوان پایه نقطه صفر و تعیین ارتفاع آنها از آنجا، بلندتر شده و میتوان کلوتهایی با بلندی ارتفاع تا راس، در حدود ۱۵۰ متر را نیز مشاهده و ثبت کرد.
حاصل فشار بادی که در ناحیه پست لوت مرکزی بر روی کلوتها است سبب ایجاد دوکی شکل شدن آنها شده که یقین بعد از فرسایشهای آبی ایجاد شده در دوران زمین شناختی گذشته با اثرهای فرسایش بادی در منطقه است. مجموعه هماهنگی که کلوتهای موازی در دشت لوت دارند و مشاهده نقشههای هوایی منطقه، همه بر وزش بادهای فصلی دلالت دارند.
بادهای ۱۲۰ روزه که به مدت ۴ ماه آنهم به صورت ۲۴ ساعته در منطقه میوزد، جنوب تا شمال دشت لوت را زیر تلاطم خود درمیآورد که باعث دگرگونی فراوانی در اشکال پدید آمده و عوارض بیابان لوت میشود. این باد پس از رسیدن به منطقه لوت مرکزی از مسیر شمال و جنوب منحرف شده و در جهات فرعی، منطقه کلوتها را درمینوردد و حاصل آن کلوتهای موازی شرق شهداد در امتداد شمال غربی به جنوب شرقی میشود.
در فرضیهای دیگر درباره شکلگیری کلوتها اثر بخشی سیلابها و باد را به همراه هم مطرح کردهاند که با عوامل فیزیکی و شیمیایی دیگر سازند آنها را شکل داده است. جریان آب با وجودی که عکس مسیر کلوتهای موازی است این فرضیه را با توجه به سیل دهه گذشته در منطقه پررنگ ساخته، چنانچه نفوذ سیلاب رود شور در قسمت شمالی کلوتها موثر بوده و از طریق کلوتها به مرکز و چاله لوت تا حوالی شورگز هامون نفوذ و پیشروی میکند که به همراه شدت باد در منطقه سبب بوجود آمده آنها میشود.
هر آنچه هست میتوان گفت که با توجه به تفاوت بسیاری که در نوع عوارض زمین شناختی این دو عارضه یعنی یاردانگ و کلوت وجود دارد، در بیابان لوت بیش از ۹۹ درصد این شکل از عوارض از نوع کلوتها میباشد و عارضه زمین شناختی یاردانگ در این بیابان بسیار کم است.