در غرب بیابان لوت مرکزی و شرق شهداد، عوارض زمین شناختی منحصر به فردی به نام کلوت دیده می‌شود که از آنها به عنوان کلوت‌های شهداد نیز نام برده شده است. کلوت‌ها، این ناهمواری‌های بسیار خاص، در بعضی از بیابان‌های دنیا دیده می‌شوند و چنانچه در عکس‌های هوایی گرفته شده از منطقه کلوت‌های شهداد دقت کنیم شباهت بسیار زیادی را با یاردانگ‌های منطقه ترکستان را در این منطقه خواهیم دید، در صورتی که کاملا از آنها متفاوت می‌باشد. به صورت کلی کلوت و یاردانگ دو عارضه متفاوت از نظر جنس و مرفولوژی می‌باشند.
کلوت‌های شهداد در بیابان لوت، در منطقه‌ای با عرض حدودی ۸۰ کیلومتر و در طول حدودی ۱۸۰ کیلومتر پراکنده است و تقریبا در منطقه‌ای فاقد حیات گیاهی و جانوری واقع شده است. در همین ابتدا بد نیست تا بدانیم و یادآور شویم که، عبور از کریدورهای آنها به دلایل زیست محیطی، با هر گونه خودرو توصیه نمی‌شود.
با توجه به عمق بیشتر دالان‌های بین کلوتی در قسمت مرکزی، نسبت به کریدورهای کناری، میتوان برای تعیین ارتفاع آنها اینگونه برآورد کرد که ارتفاع برجستگی بعضی از این کلوت‌ها از پایین تا راس حدود ۷۰ متر بوده که این ارتفاع با شاخص قرار دادن منطقه گود لوت به عنوان پایه و نقطه صفر اندازه‌گیری و تعیین ارتفاع کلوت‌ها از آنجا، ارتفاع آنها بلندتر شده و میتوان کلوت‌هایی با بلندی ارتفاع تا راس، در حدود ۱۵۰ متر را نیز مشاهده و ثبت کرد. البته اینگونه اندازه‌گیر دارای مناقشات فراوانی در خصوص اندازه‌گیری آنها است که بالطبع عقیده بر این است که شاخص ارتفاع نه از گود لوت بلکه از سطح دریا باید در نظر گرفته شود.
دوکی شدن شکل کلوت‌ها، حاصل فشار بادی که در ناحیه پست لوت مرکزی بر روی کلوت‌ها است که یقین بعد از فرسایش‌های آبی این اشکال پدید آمده است. دوکی شکل شدن کلوت‌ها در حقیقت در دوران زمین شناختی گذشته با اثرهای فرسایش بادی در منطقه ایجاد شده است. مجموعه هماهنگی که کلوت‌های موازی در دشت لوت قرار دارند که با مشاهده نقشه‌های هوایی منطقه، میتوان گفت همه این اشکال بر اثر وزش بادهای فصلی بوده و دلالت دارند.
بادهای ۱۲۰ روزه که به مدت ۴ ماه آن هم به صورت ۲۴ ساعته در منطقه می‌وزد، جنوب تا شمال دشت لوت را زیر تلاطم بادی خود درمی‌آورد که باعث دگرگونی فراوانی در اشکال پدید آمده و عوارض بیابان لوت می‌شود. این بادها پس از رسیدن به منطقه لوت مرکزی از مسیر شمال و جنوب منحرف شده و در جهات فرعی، منطقه کلوت‌ها را درمی‌نوردد و حاصل آن کلوت‌های موازی شرق شهداد در امتداد شمال غربی به جنوب شرقی می‌شود.
در فرضیه‌ای دیگر درباره شکل‌گیری کلوت‌ها اثر بخشی سیلاب‌ها و باد را به همراه هم مطرح کرده‌اند که با عوامل فیزیکی و شیمیایی دیگر سازند آنها را شکل داده است. جریان آب با وجودی که عکس مسیر کلوت‌های موازی است این فرضیه را با توجه به سیل دهه گذشته در منطقه پررنگ ساخته، چنانچه نفوذ سیلاب رود شور در قسمت شمالی کلوت‌ها موثر بوده و از طریق کلوت‌ها به مرکز و چاله لوت تا حوالی شورگز هامون نفوذ و پیشروی می‌کند که به همراه شدت باد در منطقه سبب بوجود آمده آنها می‌شود.
هر آنچه هست میتوان گفت که با توجه به تفاوت بسیاری که در نوع عوارض زمین شناختی این دو عارضه یعنی یاردانگ و کلوت وجود دارد، در بیابان لوت بیش از ۹۹ درصد این شکل از عوارض از نوع کلوت‌ها می‌باشد و عارضه زمین شناختی یاردانگ در این بیابان بسیار کم است.
دسترسی به کلوت‌ها و دیدن آنها بسیار راحت و امکان پذیر است. کافی است خود را به شهداد در استان کرمان رسانده و در امتداد جاده شهداد نهبندان مسیر خود را ادامه دهید. به زیبایی این کلوت‌ها در مسیر این جاده برخواهید خورد و می‌توانید به دیدن شهر کلوت‌ها روید.
