You might also like
شهریار عدل که بود؟ چرا بسیاری از ما ایشان را نمیشناسیم و به عنوان یک فخر ملی و جهانی از وی یاد نمیکنیم؟ این بار در یاردانگ از این چهره ماندگار خواهیم گفت.
دکتر شهریار عدل باستانشناس، مورخ معاصر هنر و معماری ایران و جهان، تاریخنگار که خدمات بسیار ارزنده و شاخصی را برای جهانیان داشته است، کسی که محوطه باستانی پارسه را به ثبت جهانی رساند و در بسیاری از نظریهها و کارشناسیهای باستانشناسی در ایران و دیگر نقاط دنیا فعالیت داشت.
استاد عدل متولد ۱۳۲۲ در تهران به دنیا آمد، پدر وی احمد حسین عدل، پسر میرزا مسعود عدل بود که یکی از پایهگذاران مدرسه فلاحت کرج که اکنون به نام دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در کرج میشناسیم. ایشان در زمانی صدارت وزارت کشاورزی ایران را نیز در دست داشتند. از طرف مادری نیز مادرش ضیا الملوک والی از خاندان معیرالممالک به نوادگان بایزید بسطامی میرسید.
وی به همراه پدرش در یکی از ماموریتهای ایشان، در قلعه شوش با رومن گیرشمن باستانشناس اکراینی، فرانسوی آشنا شد که بیشک از آن زمان علاقه به اینگونه فعالیتهای باستانشناسی در وی شروع شد.
تحصیلات خود را در پاریس گذراند و با معماری قدیم، در مدرسه معماری بوزار آشنایی پیدا کرد و دیپلم خود را در مدرسه لور به پایان رساند. در مدرسه عالی علوم تاریخی سوربن باستانشناسی را در رشته تاریخ در دوره اسلامی به دکتری رساند.
ایشان عضو و همکار رسمی مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه بود و از قبل از انقلاب شروع به جمعآوری مدارک لازم برای تهیه پرونده ثبت محوطههای تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو کرد که با شروع انقلاب در ایران این پروژه ناتمام ماند.
در سال ۱۳۵۸ با توافقی که در دولت موقت انقلاب ایجاد شد، قرار بر این شد تا پرونده سه محوطه باستانی ایران، زیگورات چغازنبیل، تخت جمشید و میدان نقش جهان به جلسه تشکیل شده یونسکو در مصر عودت داده شود که دکتر عدل با هزینه شخصی خود به مصر سفر کرد و این سه اثر منحصر به فرد را جزو اولین ده اثر ثبت شده به ثبت یونسکو رساند.
از آنجا که ایشان از نوادگان بسطامی هستند در دهه ۶۰ هجری کاوشها و بررسیهایی را در مجموعه آرامگاهی این عارف نامدار انجام داد و کتیبهای از دوره ایلخانی را در آن جا پیدا کرد که از اهمیت بالایی برخوردار بود.
در جستجوی تصاویر قدیمی به آلبومخانه کاخ گلستان میرفت که به صورت تصادفی جعبهای حاوی چند حلقه از قدیمیترین فیلمهای ایران از زمان مظفرالدین شاه را پیدا کرد که پس از کپی برداری به اکبر عالمی در صدا و سیما تحویل داد.
خلاصهای از مهمترین کارهای ارزنده ایشان را میتوان به صورت تیتر وار لیست کرد:
-
مقالهای دربارۀ اسناد عکاسی و نخستین عکاسان شیوۀ داگرئوتیپدر ایران به زبان فرانسوی
-
کاوش در آثار تاریخی شهر زوزن در خراسان
-
مجموعه مقالات تهران پایتخت دویستساله با حمایت انجمن ایرانشناسی فرانسه به زبان فرانسه و فارسی منتشر کرد
-
بازگرداندن آثار هنری به تاراج رفتۀ ایران از کشورهای دیگر
-
فهرستنویسی نقاشیهای قاجاری موزۀ هنر شالوا امیراناشویلیتفلیس، که بر اثر جنگ داخلی گرجستان در معرض تخریب قرار گرفته بود
-
نگارش مقالۀ مفصل و جامعی در رابطه با آشنایی با سینما و نخستین گامها در فیلمبرداری و فیلمسازی در ایران که از جستجوهایی در کاخ گلستان بدست آمد
-
جالب است که وی در طرحی برای ثبت دو پیکره بودا در بامیان أفغانستان نیز اقدام کرد که متاسفانه موفق به ثبت نشد و در اسفند ۱۳۹۷ گروه طالبان به تخریب این دو تندیس اقدام کردند و جهان را در شوکی فرهنگی تاریخی قرار دادند
-
پس از زلزله ویرانگر بم به ثبت منظر فرهنگی بم در فهرست میراث جهانی یونسکو اقدام کرد
-
پروندههای محوطههای باستانی پاسارگاد، تختسلیمان، آتشکدۀ آذرگُشنَسب، سلطانیه، کلیساهای ارامنۀ آذربایجان، و سازههای آبی شوشتر را نیز تنظیم کرد که همۀ آنها تا سال ۱۳۸۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته و به ثبت رسیدند
-
در سال ۱۹۷۰ به عضویت هیات بین المللی تدوین تاریخ تمدنهای آسیای میانه یونسکو در آمده و در سال ۲۰۰۳ به کرسی ریاست این هیات رسید
-
دریافت نشان پنج قاره از یونسکو
-
دریافت نشان ابنسینا
-
دریافت نشان شصتمین سالگرد تاسیس یونسکو
-
نمایندگی روابط بینالملل سازمان ایکوموس ایران
-
مقالات بسیار زیاد را در زمینههای تاریخی و باستانشناسی به چاپ رساند، از جمله سه عباسمیرزای نایب السلطنه، صاحب نسق علی خان والی و سردار همایون والی
-
اجرای طرح پژوهشی مفاهیم و نمادهای رنگ در جهان ایرانی دوران اسلامی
سپاس از ترویج فرهنگ و تمدن ایران عزیز و مقاله عالیتون
مهدی خان درود بر شما و سپاس از این مهری که دارید و انگیزه ما را ادامه راه بیشتر میکنید