یاردانگ
  • یاردانگ
  • بیابان
  • راه‌های قدیمی و کهن
  • عوارض جغرافیایی
  • اطلاعات عمومی
  • زیست‌بوم
  • داستانک
  • دیدنی‌ها
  • خطرات
  • اخبار
  • اقامتگاه
  • مسیر بیابانی
  • Login
  • Register
No Result
View All Result
یاردانگ
  • یاردانگ
  • بیابان
  • راه‌های قدیمی و کهن
  • عوارض جغرافیایی
  • اطلاعات عمومی
  • زیست‌بوم
  • داستانک
  • دیدنی‌ها
  • خطرات
  • اخبار
  • اقامتگاه
  • مسیر بیابانی
No Result
View All Result
یاردانگ
No Result
View All Result
بیابان گرگ

راه سنگ فرش در میانه بیابان گرگ / عکاس امیر ماهانی

بیابان گرگ

بیابانی خاص در مرز دو استان کرمان و سیستان با نامی عجیب! بیابان گرگ

Admin by Admin
۱۹ خرداد ۱۴۰۳
in راه‌های قدیمی و کهن, اطلاعات عمومی, بیابان
439 4
4
Share on FacebookShare on Twitter

You might also like

تمدن جیرفت

تمدن جیرفت

۰۸ آبان ۱۴۰۴
قهستان

قهستان

۳۰ مهر ۱۴۰۴

بیابان گرگ (Gorg Desert) کجاست؟ متاسفانه نام این بیابان وسیع در هیچ گزارش، سفرنامه، کتاب‌های تاریخی و جغرافیایی یا دیگر منابع مکتوب ذکر نشده و برای اکثریت فعالان بیابان‌گردی نیز مجهول است.
صرفا از این بیابان آن هم به صورت یک یا چند خط نامفهوم در اندک متون بسیار قدیمی نام برده شده که خود بر گمنامی آن افزوده است! در برخی نوشته‌ها هم از این بیابان به نام بیابان کرک یاد شده که به احتمال زیاد منظور همین بیابان گرگ بوده است.
دکتر مستوفی نیز در گزارشات جغرافیایی خود این بیابان را تا حد یک پاراگراف شرح داده که از آن می‌توان به عنوان منبع و مرجعی برای پیگیری، دنبال کردن و یافتن این بیابان استفاده کرد.

از گذشته بسیار دور تا قرن گذشته منطقه مرزی بین دو استان کرمان و سیستان و بلوچستان، بین شهرستان فهرج تا نصرت‌آباد به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه ادویه و دیگر راه‌های باستانی و کهن از جمله راه کرمان به سیستان و از آن مهم‌تر راه و بخشی از مسیر فارس به سیستان حائز اهمیت بوده است. بر همین اساس و گمانه زنی‌های انجام شده حدود بیابان گرگ را می‌توان در بین این دو شهر با مرکزیت گرگ آباد دانست.

از فهرج به تفصیل در یاردانگ گفته‌ایم، نصرت آباد کنونی که با نام‌های کهن و قدیمی اسپی، اسپد، سبیج، سنیج، اصفه، سانیک و یا سانج در شرقی‌ترین قسمت بیابان لوت، در مرز سیستان و کرمان یاد می شود که آبادترین مکان در حاشیه بیابان بعد از فهرج بوده که تمامی راه‌های بیابانی آن منطقه از آن عبور می‌کرده است.

بیابان گرگ در تاریخی از دوره سلجوقیان تا کنون را در خود جای داده است و همان‌طور که گفته شد در حدود گرگ آباد در نزدیکی مزارآباد قرار دارد. در این بیابان می‌توان به مکان‌ها، رباط، کاروانسرا، حوض‌انبارها و میل‌های خاصی به عنوان نشانه راه و مسیر اشاره کرد که همگی دارای اهمیت تاریخی بوده است. بنای اصلی داخل این بیابان را به نام بنای بیابان گرگ نام نهاده‌اند که دکتر مستوفی در گزارشات خود از آن به نام قلعه سلجوقی لنگ بروت نام برده است.

از جمله این سازه‌های باستانی و تاریخی می‌توان به قلعه فهرج، قلعه سنگ، رباط یا کاروانسرای شورگز، قلعه شاه مردان، رباط یا کاروانسرای بیابان گرگ، قلعه کهور، قلعه چشمه، میل نادری، میل فرهاد، سه قلعه و کاروان‌سرای آبادی گرگ، جاده سنگ‌فرش باستانی و کهنه قلات را نام برد که از میزان تعداد این سازه‌ها بیابانی قابل توجه و خاص به شمار می‌رود.

تصویری از خرابه به جا مانده از میل فرهاد
میل فرهاد یا میل خرابان / عکس برگرفته از گزارشات دکتر مستوفی

به درستی از وجه تسمیه نام این بیابان سندی در دست نیست و علاوه بر آن‌که می‌دانیم واژه گرگ خود کلمه و نامی است بسیار قدیمی که به دوران پیش از اسلام نیز در دوره سلجوقیان می‌رسد و از طرف دیگر هر آنچه است بر اساس گمانه‌زنی‌ها، روایت و داستان‌های اقوام بلوچ منطقه این نام را به فردی به نام گرگین‌ بن میلاد نسبت می‌دهند که در گذشته بسیار دور در این منطقه دارای زمین و مزرعه بوده است.

از این آثار یاد شده میل نادری از اهمیت بالا‌تری برخوردار است چرا که هنوز هم تقریبا سالم باقی مانده و در جاده بم به زاهدان زیر آفتاب گرم تابستان و سرمای سوزان شبهای بیابانی پابرجاست. اگر چه هیچ‌گونه اقدام حفاظتی و مرمتی برای این اثر توسط متولیان انجام نشده است و هیچ‌گونه تابلو یا نشانی برای معرفی آن نیز در محل قرار گیری آن وجود ندارد. این میل از آنجا دارای اهمیت است که می‌توان با توجه به سبک معماری خاصی که دارد آن را به دوره‌های آل بویه، سلجوقیان و اتابکان نزدیک دانست به خصوص که در محدوده آن به جاده سنگ‌فرش باستانی برمی‌خوریم که آن هم بر اساس گمانه‌زنی‌ها می‌تواند به دوره هخامنشیان نیز ربط پیدا کند.

میل نادری
عکاس: امیر ماهانی

بنای اصلی بیابان گرگ را به نام بنای بیابان گرگ می‌شناسیم که سازه‌ای هشت ضلعی است با هشت برج در گوشه‌های خود، با ورودی خاص که در ضلع جنوب شرقی آن قرار داشته است و شوربختانه به صورت کامل تخریب شده است. از نوع نقشه و کاربری این سازه، می‌توان آن را به کاروانسرا یا رباطی در میانه راه شبیه دانست به خصوص که در داخل حجره‌هایی به تعداد ۴۰ حجره به دور حیاط مرکزی آن چیدمان دارد.

مصالح به کار رفته در ساخت این سازه بیشتر خشت و قسمتی نیز از آجر است که شباهتی با میل نادری دارد که در ۳۰ کیلومتری غرب این سازه قرار دارد. در گذشته نه چندان دور از محوطه داخلی آن قطعاتی از سفال پیدا شده که همگی دلالت بر دوره سلجوقی می‌کند.

در بیرون این سازه نیز خندقی با عرض زیاد دیده می‌شود که کاربری آن می‌تواند علاوه بر نقش حفاظتی به نوعی جلوگیری از ورود طوفان شن به درون کاروانسرا باشد که به آن تله رسوب‌گیر طوفان گفته می‌شود.

با توجه به این اطلاعات و تعداد زیاد سازه‌های داخل این بیابان، این‌گونه می‌توان نتیجه گرفت که علاوه بر آن‌که مسیر و راه‌های بسیاری از این بیابان عبور می‌کرده است، بالطبع کاروانیان زیادی برای تجارت و یا سفر و حتی نقش مذهبی و رسیدن به مکان‌های زیارتی از آن‌ها عبور می‌کرده‌اند و همراه آن‌ها اشرار و دزدان نیز از این راه بی‌نصیب نبوده‌اند. اقوامی چون کوفجان که خطری مستقیم برای کاروانیان در نواحی شرقی و جنوبی استان کرمان بوده‌اند.

Tags: اسپیبیابان گرگفهرجگرگنصرت آباد
Admin

Admin

Related Stories

تمدن جیرفت

تمدن جیرفت

by Admin
۰۸ آبان ۱۴۰۴
0

تمدن جیرفت و اخباری جدید از این منطقه حکایت از آن دارد که چهار اثر باستانی نفیس (عتیقه) از دل...

قهستان

قهستان

by Admin
۳۰ مهر ۱۴۰۴
0

قهستان کجاست؟ سرزمینی که در تمامی نقشه‌های قدیم به وضوح از آن نام برده شده و دارای وسعت زیادی است...

کریت

کریت

by Admin
۰۹ مهر ۱۴۰۴
0

روستای کریت در مسیر راه تاریخی دیهوک به طبس و در ۲۰ کیلومتری شهرستان طبس قرار دارد. نام کُریت در...

سگ توره

سگ توره

by Admin
۱۴ شهریور ۱۴۰۴
0

سگ توره چیست؟ در مورد پدیده هیبرید شدن حیوانات یا همان دورگ شدن توسط آمیزش و زادآوری اعضای متفاوت خانواده...

Next Post
زهیر خان

زهیر خان به دنبال ستاره قطبی

Comments ۴

  1. بابک قدکساز says:
    1 سال ago

    توضیحات بسیار خوب ولی دریغ از یک تصویر!

    پاسخ
    • Admin says:
      1 سال ago

      دوست خوب یاردانگ. با توجه به گستره بیابانی وسیع این منطقه بر آن شدیم تا عارضه‌ها و دست سازه‌هایی که در این بیابان وجود دارد را در پست‌های جداگانه توضیح دهیم. سازه‌هایی چون میل نادری، میل فرهاد و جاده سنگ فرش باستانی که در حال حاضر به همراه منطقه فهرج به نشر در آمده است. به امید حق در آتیه نزدیک خواسته شما برآورده خواهد شد. چشم

      پاسخ
  2. بابک قدکساز says:
    1 سال ago

    توضیحات بسیار خوب ولی دریغ از یک تصویر!
    و الانم وقت ارسال میگه تکراریه

    پاسخ
    • Admin says:
      1 سال ago

      درود دوباره، در خصوص عکس در نوشته قبلی شما توضیح داده شد. وقت ارسال تکراری را متوجه نشدم !

      پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Yardang (Iran Deserts is our Speciality)

یاردانگ سایت مستقل خبری و اطلاع‌رسانی است.
آگاهی‌رسانی و اطلاعات جامع از کویرها و بیابان‌های ایران
در حیطه فعالیت‌های سایت یاردانگ است.
هر گونه برداشت با ذکر منبع یعنی سایت یاردانگ مجاز است.
کلیه حقوق سایت یاردانگ برای شرکت کلوت شهداد کویر به شماره ثبت ۶۱۴۳۴ محفوظ می‌باشد.

  • Buy
  • Support Forum
  • حمایت مالی
  • About / درباره ما
  • Contact us / تماس با ما

بیابان‌های ایران تخصص ما است 2012 Yardang.ir©

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
icon
از ما بپرسید ....
icon
×
icon
تا جایی که بتوانیم آگاهی شما را بالا می‌بریم. از ما بپرسید ...
ما سعی داریم در کمترین زمان ممکن پاسخ‌گوی شما باشیم.
مدیر سایت Whatsapp chat
مدیر سایت
مدیر سایت
برای شروع گفتمان، کلیک کنید
×
icon
سوالات متداول
در این قسمت سوالات متداول کاربران جمع آوری شده است تا در صورتی که شما هم همین سوال را دارید پاسخ سوال خود را پیدا کنید
بازگشت
No Result
View All Result
  • صفحه اصلی
  • راه‌های قدیمی و کهن
  • عوارض جغرافیایی
  • اطلاعات عمومی
  • بیابان
  • زیست‌بوم
  • اخبار
  • داستانک
  • دیدنی‌ها
  • خطرات
  • اقامتگاه
  • تور
  • مسیر بیابانی
  • تماس با ما

بیابان‌های ایران تخصص ما است 2012 Yardang.ir©