دروازق کجاست؟ این نام به چه معنا است؟ در این نوشته یاردانگ به نامی رسیدهایم که منزلگاهی در عصرهای گذشته به حساب میآمده و در قرن حاضر دیگر کسی از آن چیزی نمیداند.
منزل اول راه تاریخی خبیص به خوسف در محلی قبل از شهر خیالی لوت پوزه کال (پوزه گوشکال) قرار دارد و به دروازق مشهور بوده است.
دروازق در حقیقت چالهای فروافتاده از سطح دشت لوت است که میتوان در این مکان نشانههایی از بارانداز را هنوز هم از قرنهای گذشته پیدا کرد.
در این محل به عنوان یک اطراقگاه و بارانداز احتمال وجود داشتن چاه آب نیز میرود و هم اکنون نیز آثار خرابه دهانه چاهی بزرگ به همراه حوضچهای مخروبه در کنار آن دیده میشود. حوضچهای که با گمانهزنی میتوان کاربری آن را برای شرب چهارپایان همراه کاروان و کاروانیان در نظر گرفت.
در نوشتههای ابن حوقل، اصطخری و مقدسی به عنوان کهنترین اسناد به جای مانده در تاریخ، از این محل به عنوان یک منزلگاه یاد شده است، چیزی که در دیگر سفرنامهها و کتابهای تاریخی نامی از آن نمیبینیم! دکتر مستوفی نیز در گزارشات جغرافیایی خود در چند صفحه به دروازق اشارهای داشته است. ابن حوقل در کتاب خود چنین از آن توصیف میکند: خبیص شهری است در دهانه بیابان که در مسیر راه تاریخی خوسف، اولین منزلگاه آن به نام دروازق وجود دارد. وی از این محل به عنوان مکانی نام برده که فاقد آب و چاه و چشمه است و از آن جا بناهای ویران با تلهای بزرگ را قابل دیدن ذکر کرده که به یقین مربوط به دورنمایی از پوزهکال شهر خیالی لوت میباشد. (به یقین در زمان ابن حوقل این مکان فاقد چاه آب بوده و چاه در دوران بعد در این مکان حفر شده است)
اختلاف ارتفاع حاصل از دشت و این مکان چیزی حدود ۲۰ متر میباشد. در اینجا داخل چالهای طبیعی کلوتهایی با شکلهای طبیعی به مانند حصاری به طول حدودی ۷ کیلومتر کشیده شده است. بیگمان نامگذاری نام دروازق برای این مکان حکایت از دروازه ورودی به شهر خیالی لوت است که به دلیل فروافتادگی طبیعی خود به مکانی مناسب برای اطراق کاروانیان در پناه کلوتهای آن بوده و این از زکاوت کاروانیان در آن زمان است.
دروازق تا خبیص (شهداد) چیزی حدود ۵۰ کیلومتر فاصله داشته و با توجه به این که در زمان رونق منزلگاه دروازق، مکانی به نام ده سیف وجود نداشته است، دروازق را به عنوان اولین اطراقگاه و آخرین آن از سمت خبیص و برعکس در آن دوره تاریخی میشناسیم.