سنگ آب، سنگاب

سنگ آب، سنگاب راهکاری برای تامین موقت آب راهیان بیابان‌ها بوده است. در یاردانگ از این راه‌ کار ویژه بخوانید.

تامین آب برای کاروانیان بزرگ و کوچک، همیشه یکی از دغدغه‌های سفر از گذشته دور تا قبل از ماشینی شدن سفرها و ایجاد راه‌های و جاده‌ها بوده است. بطور معمول کاروانیان در طول سفرهای بیابانی خود، راهی به جز حمل علوفه و آب مورد نیاز خود و چهارپایان همراه نداشتند و این مهم به خصوص برای حمل آب، با گرم شدن هوا و تبخیر آن و یا حتی سوراخ شدن منبع حمل آب، دشواری‌های بسیار را برای آنها داشته است.

You might also like

تمدن جیرفت

۰۸ آبان ۱۴۰۴

قهستان

۳۰ مهر ۱۴۰۴

در سفرهای تحقیقاتی و ماجراجویانه‌ای که مستشرقین با آن روبرو بودند +، حیات و عبور از بیابان‌ها بدون وجود آب ممکن نبوده و بلدهای راه به خوبی از دشواری مسیر و درنتیجه از مناطقی که حوض انبار یا چاهی برای برداشت آب وجود داشته، آگاه بوده‌اند. یکی از راه‌کارهای مناسب تهیه آب برای این سفرها آن‌ هم در مسیر‌هایی که کوهستانی بوده و یا رشته کوهی سنگی در آن وجود داشته، سنگ آب، سنگاب بوده است. راه‌کاری که از قدیم چوپانان و راه بلدهای بیابان از آن برای برداشت آب به صورت اضطراری استفاده می‌کردند.

سنگ آب، سنگاب‌ها، در حقیقت فرو رفتگی سنگ‌ها به صورت طبیعی و جمع شدن آب در این حوضچه‌های طبیعی بوده که بسته به عمق خود، بعضا تا نیمی از سال دارای آب بوده و منبع خوبی به خصوص برای استفاده حیات وحش در طبیعت، به خصوص در مناطق بیابانی می‌باشند.

یکی از ارکان اصلی مدیریت حیات وحش در سازمان محیط زیست، تامین آب برای حیات وحش است که به دلیل شرایط خاص مناطق کوهستانی و صعب‌العبور بودن آنها هزینه بالایی را برای احداث آبشخورها شامل می‌شود که ایده ساخت آبشخور در این مناطق در حقیقت از روی ساختار سنگاب‌ها بوده است.
ساخت آبشخور با شرایط پایدار در جهت تامین آب توجیه اقتصادی دارد، به خصوص اگر به طریقی بتوان روان‌آب‌ها و یا چشمه‌های نزدیک را به این آبشخورها برای تامین آب متصل کرد. لازم است بدانیم که در این روش نیاز است تا با مراقبت‌های ویژه به خصوص در زمان شیوع بیماری و جلوگیری از آن میان حیوانات وحشی، نسبت به پخش آهک در اطراف و درون سنگ‌‌ آب‌ها و آبشخورها اقدامات لازم را انجام داد.

سنگاب‌ها یا همان سطوح سنگی طبیعی با توجه به وسعت و فراوانی آن‌ها در منطقه، به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی و مهم در بین راه‌ها در سفرهای ماجراجویانه بوده است که بر اساس توپوگرافی منطقه، نوع سنگ و عمق سنگاب، حجم آب مناسبی را در خود ذخیره می‌کرده است.
استفاده از آب باران که درون این حفره‌های سنگی جمع می‌شده، راهکاری مرسوم برای عبور از بیابان بوده است که در سفرنامه سون هدین و آلفونس گابریل نیز به آن اشاره می‌شود. آب سنگاب‌ها به دلیل جمع شدن آب باران، معمولا شیرین و گوارا بوده و برای انسان و چهارپای همراهش مناسب شرب بوده است.

کوه‌هایی در عمق بیابان لوت، همچون مرغاب کوه یا کوه پختو  از این دسته کوه‌های سنگی و آذرین بوده و دارای سنگ‌آب هستند که راه‌بلدهای بیابانی و چوپانان به خوبی از مکان آنها و تعدادشان با خبر بوده‌اند.

آیا شما نیز در بیابان تجربه رسیدن به این سنگ‌آب‌ها را داشته‌اید؟ برایمان از تجربه‌های خود بنویسید