نایبند (نایبند) را اولین بار در سال ۱۳۹۱، در مسیر لوت شمالی از خوسف به شهداد دیدم و شبی را در بالاترین خانه آن بر روی کوه شکل دهنده روستا، ساکن شدم. نایبند روستایی در حاشیه لوت که از قدیم محل امنی برای کاروانیان به حساب می‌رفته و همین الان هم انگار ساحلی امن در حاشیه بیابان لوت استوار و پابرجا است. (نایبند روستایی در حاشیه لوت)
نمایی از مزارع و برج دیده‌بانی نایبند روستایی در حاشیه لوت
نایبند روستایی در حاشیه لوت چون واحه‌ای تنها و به دور از همه هیاهو‌ها، جدا شده از دنیای خارج خود، با کشتزارهایی در زیر درختان نخل، آبی روان و کبک‌هایی که هنوز هم در میان کشتزارها می‌خوانند و به پرواز در می‌آیند، تو گویی که انگار زمان در نایبند متوقف شده است و میتوان در این روستا و کشتزارهایش ماه‌‌ها، شاید هم سال‌ها ماند و زندگی کرد و لذت برد.
جالب است بدانید مالکیت درختان خرما از زمینهای کشاورزی جدا است، بدین صورت که زمین زراعی متعلق به شخصی از اهالی روستا و هر کدام از درختان خرما مربوط به دیگری است و این هم‌زیستی بدین صورت شکل گرفته که هرکدام از آنها جداگانه به رسیدگی از درختان نخل و کشتزارها مشغول هستند.
نایبند روستایی در حاشیه لوت
روستای نایبند در خراسان جنوبی، در جنوب شهرستان طبس و کنار جاده راور به طبس قرار گرفته است و به آن به دلیل شکل‌گیری خاص خانه‌ها بر روی هم، ماسوله کویر گفته‌اند و من آن را به مثال روستاهای کشورهای نپال و تبت دیدم، خانه‌هایی که چون خانه پرستو‌ها در دل صخره برپا شده و بهم چسبیده است. سقف خانه‌های آن با چوب درختان خرما پوشیده شده و روی آن نیز کاهگل شده است که همگی دهکده‌ای درهم را با کوچه‌های تنگ درست کرده و قلعه‌ای زیبا بر بلندای بلندترین نقطه آن، با برج‌هایی در اطراف خودنمایی می‌کند. برج‌های قلعه انگار برج فانوس دریایی بر فراز دریای بزرگ روبروی خود بیابان لوت خودنمایی می‌کند.
نایبند آنقدر زیباست که باوجود آنکه هر سال از آن گذر کرده‌ام، عکس‌هایی حاصل شده که هیچ‌کدام مشابه دیگری نیست و هر کدام با سال قبل تفاوت دارد.
تاریخ دقیقی از ساکن شدن اهالی نایبند وجود ندارد ولی فضاهای غار مانند در دل این صخره مخروطی شکل حکایت از دستکند بودن آنها و سکونت مردمانی در پیش از اسلام در این مکان دارد. در دوران صفویه نیز حکام طبس، اهالی این روستا را معاف از مالیات کرده تا این‌گونه با ترغیب آنان بتوانند کمک حال و نگهبانان کاروانیان در مسیر نایبند به راور بوده باشند. مردم نایبند از روستای خود تا منزلگاه حوض خان نگهبانان قافله‌ها و کاروانیان بوده‌اند.
از این روستا در کتاب‌ها و سفرنامه‌های مستشرقین بسیاری نام برده شده و در صفحات بسیاری از تاریخ از مردمان روستا و نحوه زندگی آنان به طور مفصل مطالبی را پیدا می‌کنید. در حال حاضر نیز متاسفانه بنا به دلایل بسیاری شهرکی کوچک اما با متد شهری و جدید در کنار آن شکل گرفته و اکثر مردم ساکن روستا در حال کوچ به آن و ترک خانه‌های قدیمی خود از روستای قدیم به شهرک جدید هستند. همان‌طور که ماسوله گیلان نیز دیگر از آن‌چه بود فاصله گرفته و به شهرکی شهری ورای آن‌چه در گذشته بود تبدیل شده است.
جاده فعلی که از پایین این روستا می‌گذرد شاهراه ارتباطی خراسان با جنوب کشور است. روستا در گذشته‌های بسیار دور اطراق‌گاهی برای کاروانیان بوده است و مسیر عبور کاروانیان برخلاف جاده فعلی راهی کوتاه‌تر اما صعب العبور را به حوض خان و سپس کاروانسرای چهل پایه مربوط می‌کرده است. هم اکنون نیز آثار راه در آن سمت از نایبند به راور به خوبی پیدا است.
دیدن این روستا و اقامتی شبانه در آن، با طلوعی که زیر پایتان دشت لوت و عظمت آن دیده می‌شود خاطره‌ای جدا نشدنی برای تمام عمر است
